Een miljardair stoot een miljoen keer meer broeikasgassen uit dan de gemiddelde persoon

Aan de aftrap van de COP27 publiceert Oxfam vandaag Carbon Billionaires: The investment emissions of World's richest people. Het rapport is gebaseerd op een gedetailleerde analyse van investeringen van 125 van de rijkste miljardairs in enkele van 's werelds grootste bedrijven en de koolstofuitstoot van deze investeringen. Deze miljardairs hebben een gezamenlijk belang van 2,4 biljoen dollar in 183 bedrijven.

Uit het rapport blijkt dat de investeringen van deze miljardairs jaarlijks gemiddeld 3 miljoen ton CO2e per persoon opleveren, wat een miljoen keer meer is dan de 2,76 ton CO2e die het gemiddelde is voor degenen die in de onderste 90 procent leven. Gezamenlijk stoten de investeringen van deze 125 miljardairs jaarlijks 393 miljoen ton CO2e uit - het equivalent van heel Frankrijk.

Het werkelijke cijfer ligt zeer waarschijnlijk nog hoger, aangezien is aangetoond dat de gepubliceerde koolstofemissies van bedrijven het werkelijke niveau van de koolstofimpact systematisch onderschatten. Bovendien zijn er miljardairs en bedrijven die hun emissies niet openbaar maken en dus niet in het onderzoek konden worden opgenomen.

"De grote en groeiende verantwoordelijkheid van rijke mensen voor de totale uitstoot wordt zelden besproken of in aanmerking genomen bij het maken van klimaatbeleid. Dit moet veranderen. Deze miljardair-investeerders aan de top van de bedrijfspiramide hebben een enorme verantwoordelijkheid voor de afbraak van het klimaat. Zij zijn te lang aan hun verantwoordelijkheid ontsnapt", aldus Eva Smets, directeur Oxfam België.

"De uitstoot die de levensstijl van miljardairs met zich meebrengt, denk maar aan hun privéjets en jachten, is duizenden keren groter dan die van de gemiddelde persoon, wat al volkomen onaanvaardbaar is. Maar als we kijken naar de uitstoot van hun investeringen, dan is hun koolstofuitstoot meer dan een miljoen keer hoger", aldus Smets.

Studies tonen aan dat de investeringen van de rijkste mensen ter wereld, in tegenstelling tot de gewone burger, tot 70 procent van hun uitstoot vertegenwoordigen.

Uit de studie bleek ook dat miljardairs gemiddeld 14 procent van hun investeringen in vervuilende industrieën steken zoals energie en materialen zoals cement. Dit is tweemaal het gemiddelde voor investeringen in de Standard and Poor 500, een index die gebaseerd is op 500 grote ondernemingen in de Verenigde Staten. Slechts één miljardair in de steekproef had investeringen in een hernieuwbare-energiebedrijf. 

De keuze van de investeringen van miljardairs bepaalt de toekomst van onze economie, bijvoorbeeld door het steunen van infrastructuur met een hoog koolstofgehalte, waardoor de hoge emissies voor de komende decennia worden vastgelegd. Uit de studie bleek dat als de miljardairs in de steekproef hun investeringen zouden verplaatsen naar een fonds met strengere milieu- en sociale normen, dit hun emissies tot vier keer zou kunnen verminderen.

"We hebben COP27 nodig om de rol die grote bedrijven en hun rijke investeerders spelen bij de klimaatcrisis, aan de kaak te stellen en te veranderen", aldus Smets. "Ze mogen zich niet verbergen of greenwashen. Regeringen moeten dit dringend aanpakken door de emissiecijfers van de rijkste mensen te publiceren, investeerders en bedrijven te reguleren om de koolstofuitstoot terug te dringen en vervuilende investeringen en vermogen te belasten."

Oxfam heeft berekend dat een vermogensbelasting op de superrijken in de wereld 1,4 biljoen dollar per jaar kan opleveren, essentiële middelen die landen - die het zwaarst door de klimaatcrisis zijn getroffen - kunnen helpen zich aan te passen, verlies en schade aan te pakken en een rechtvaardige transitie naar hernieuwbare energie uit te voeren. Volgens het UNEP kunnen de aanpassingskosten voor landen met lage inkomens tegen 2030 oplopen tot 300 miljard dollar per jaar. Alleen al voor Afrika is tussen 2020 en 2030 600 miljard dollar nodig. Oxfam roept op tot sterk verhoogde belastingtarieven voor investeringen in vervuilende industrieën om dergelijke investeringen af te schrikken.

In het rapport staat dat veel bedrijven die profiteren van de investeringen van deze miljardairs niet op schema liggen bij het opstellen van hun klimaattransitieplannen, en zich onder meer verschuilen achter onrealistische en onbetrouwbare plannen met de belofte om pas in 2050 netto nuldoelstellingen te halen. Minder dan een op de drie van de 183 door Oxfam onderzochte bedrijven werkt met het Science Based Targets Initiative. Slechts 16 procent heeft netto nul doelen gesteld.

daarom roept oxfam op tot de volgende acties:

- Regeringen moeten regelgeving en beleid invoeren die bedrijven dwingen om broeikasgasemissies van scope 1, scope 2 en scope 3 bij te houden en daarover te rapporteren, wetenschappelijk onderbouwde klimaatdoelen stellen met een duidelijk plan naar emissiereductie.

- Regeringen zouden een vermogensbelasting moeten invoeren voor de rijkste mensen en een extra belasting op vermogen dat in vervuilende industrieën is geïnvesteerd. Dit zal het aantal en de macht van de rijken in onze samenleving verminderen en zo ook hun uitstoot. Het zal ook miljarden opleveren die kunnen worden gebruikt om landen te helpen de brute gevolgen van de klimaatcrisis en de daaruit voortvloeiende verliezen en schade op te vangen en om de wereldwijde transitie naar hernieuwbare energie te financieren.

- Bedrijven moeten ambitieuze en tijdgebonden actieplannen voor klimaatverandering opstellen met doelstellingen op korte tot middellange termijn die in overeenstemming zijn met de mondiale klimaatdoelstellingen om tegen 2050 koolstofneutraliteit te bereiken.

"Om de wereldwijde doelstelling om de opwarming onder de 1,5 graden Celsius te houden te halen, moet de koolstofuitstoot aanzienlijk verminderen, wat radicale veranderingen zal vergen in de manier waarop investeerders en bedrijven zaken doen en in het overheidsbeleid", aldus Smets.

NOOT VOOR DE REDACTIE

Oxfam begon met een lijst van de 220 rijkste mensen ter wereld volgens de Bloomberg Billionaires Index en werkte samen met dataleverancier Exerica om a) het eigendomspercentage van deze miljardairs in bedrijven vast te stellen b) de scope 1&2-emissies van deze bedrijven te bepalen. Om de beleggingsportefeuilles van individuele miljardairs te berekenen, hebben we gebruik gemaakt van de analyse van Bloomberg, die gedetailleerde uitsplitsingen geeft van de bronnen van de rijkdom van miljardairs. De methodologische nota is beschikbaar onder embargo.

De schatting van wat een vermogensbelasting voor miljonairs, multimiljonairs en miljardairs zou kunnen opleveren, is gebaseerd op gegevens van Wealth X en Forbes.

Uit recente gegevens van Oxfam-onderzoek in samenwerking met het Stockholm Environment Institute blijkt dat de rijkste 1 procent van de mensheid verantwoordelijk is voor twee keer zoveel emissies als de armste 50 procent en dat hun koolstofvoetafdruk tegen 2030 30 keer groter zal zijn dan het niveau dat verenigbaar is met de 1,5°C-doelstelling van de Overeenkomst van Parijs.

Het GHS-protocol voor de boekhouding van broeikasgassen, dat wereldwijd veel wordt gebruikt, omschrijft de drie categorieën gasemissies van bedrijven als volgt: Scope 1 zijn directe emissies van de activiteiten van het bedrijf. Scope 2 zijn indirecte emissies, waarbij de emissies elders plaatsvinden. Scope 3 zijn alle andere indirecte emissies, dit omvat alles van emissies in de toeleveringsketens van het bedrijf tot het woon-werkverkeer van werknemers en het gebruik van de producten die zij verkopen door consumenten.