Oxfam sprak met BEL20-bedrijven over het klimaat
In juni 2023 publiceerde Oxfam België samen met Carbon4Finance een rapport over de koolstofvoetafdruk van 14 Bel20-bedrijven. Het toonde aan dat grote Belgische ondernemingen ondanks de klimaatcrisis hun recordwinsten eerder aan hun aandeelhouders uitkeren dan volop te investeren in een transitie naar een koolstofarme wereld.
In het verlengde van dit rapport lanceerden we een petitie om bedrijven aan te zetten echte oplossingen op te zetten om de klimaatcrisis af te remmen. 21.349 mensen steunden ons en tekenden de petitie. Gesterkt door deze grote bijval besloten we om de betrokken bedrijven te confronteren met onze eisen. Dus trokken we naar enkele Bel20-bedrijven om met hen over het klimaat te praten.
Julien Desiderio, beleidsmedewerker fiscale rechtvaardigheid bij Oxfam België en auteur van het rapport, ging samen met de directie van Oxfam België in dialoog met Colruyt en Proximus. Een gesprek met Solvay is voor later gepland. Hierbij enkele conclusies uit deze boeiende ontmoetingen.
Waarom kozen jullie om met Proximus, Colruyt en Solvay rond de tafel te zitten?
Julien Desiderio: “Alle bedrijven zouden hetzelfde gemeenschappelijke doel moeten hebben, namelijk de uitstoot van broeikasgassen door hun activiteiten verminderen om in lijn te zijn met de Akkoorden van Parijs uit 2015. Die hebben tot doel de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5°C. Er is dus een gemeenschappelijke doelstelling, maar bedrijven hanteren erg verschillende werkwijzen en strategieën om die te behalen, onder andere naargelang de economische sector waarin ze zich bevinden. Zo zijn bepaalde sectoren nog steeds erg afhankelijk van fossiele brandstoffen, terwijl andere al veel verder staan in de overgang naar koolstofarme energiebronnen. We kozen er dus Proximus, Colruyt (dat nog in de Bel20 zat toen het rapport werd opgesteld) en Solvay (onlangs opgesplitst tussen Syensqo en Solvay) uit om beter te begrijpen wat de verschillende uitdagingen zijn in deze transitie voor drie belangrijke sectoren van de Belgische economie: telecom, retail en chemie.”
Welke boodschap hadden jullie voor hen?
“We wilden hen de stem overbrengen van de 21.349 mensen die onze petitie tekenden en hebben het voornamelijk over drie thema’s gehad. Ten eerste wilden we weten welke doelstellingen ze hebben voor de reductie van hun CO2-uitstoot en welke transitieplannen ze daarvoor opstellen. Vervolgens vroegen we hen wat hun beleid is ten opzichte van het variabele loon van de managers. Gebruiken ze daarbij beloningselementen in functie van niet-financiële doelstellingen die gelinkt zijn aan duurzaamheid en het klimaat? Tenslotte vroegen we ons af hoe de bedrijven klimaat- en mensenrechtenschendingen voorkomen in al hun activiteiten en in hun commerciële relaties met hun leveranciers.”
Steeds meer bedrijven zijn er zich van bewust dat als een economisch model geen rekening houdt met de sociale en planetaire grenzen, het niet langer houdbaar en winstgevend zal zijn.
Hoe ontvankelijk waren ze hiervoor?
“De mensen met wie we rond de tafel zaten, zijn zich zeer bewust van de klimaatcrisis en de noodzakelijke transitie. Ze waren dus zeer ontvankelijk voor onze aanbevelingen en gingen geen enkel onderwerp uit de weg. De bedrijven zijn zich ook bewust van het klimaathefboomeffect dat zij teweeg kunnen brengen. Tijdens de gesprekken gaven ze verschillende keren aan dat ze ook van hun leveranciers plannen eisen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen. Dat vonden wij zeer positief.”
Welke besluiten trekken jullie hieruit?
“De klimaatverstoring staat vast. We hebben nu alleen nog invloed op de mate waarin we de effecten ervan kunnen beperken. In die context zijn steeds meer bedrijven er zich volgens mij van bewust dat als een economisch model geen rekening houdt met de sociale en planetaire grenzen, het niet langer houdbaar en winstgevend zal zijn. Bedrijven die al met de transitie bezig zijn, halen daar onmiskenbaar voordelen uit omdat ze zich bewust zijn van de noodzakelijke veranderingen en ze zich daarop kunnen voorbereiden.
We weten dat de bedrijven met wie we spraken iets willen doen aan de variabele verloning van hun managers. Bovendien gaan ze ook de impact op de mensenrechten in hun waardeketen evalueren. We zullen daar trouwens met hen over blijven dialogeren en de ‘good practices’ blijven uitwisselen, want we zijn ervan overtuigd dat een rechtvaardige transitie ook rekening moet houden met de sociale impact.”
Wat is jou tijdens de gesprekken het meest bijgebleven?
“Wat mij sterk opviel, is de overlap tussen de acties van de overheid en die van de privésector. Uit de gesprekken met bedrijven blijkt dat de overheid over krachtige instrumenten beschikt om de transitie in goede banen te leiden. Het is de staat die de koers, het kader en de snelheid van de transitie moet bepalen.”
De staat moet de koers, het kader en de snelheid van de transitie bepalen.
Wat zou de politiek kunnen doen?
“Er zijn veel mogelijkheden. Zo zou de overheid bijvoorbeeld bedrijven bindende doelstellingen kunnen opleggen om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen. En als overheidsinvesteerder zou de staat ook een diepgaande en gestructureerde strategie voor duurzame investeringen kunnen aannemen met een klimaatcomponent als essentieel onderdeel. Dat geldt zowel voor sectoren waarin de staat investeert als voor ondernemingen waarvan de Belgische Staat aandeelhouder is. Tenslotte zou de overheid ook een gunstig belastingbeleid kunnen voeren om klimaatacties te ondersteunen.”
Besluit: laten we tijdens de verkiezingen druk uitoefenen op de politici
Na deze gesprekken blijkt duidelijk dat we vanuit de politiek een bindend kader nodig hebben over het klimaat. Aangezien er dit jaar Europese, federale, regionale en gemeentelijke verkiezingen plaatsvinden, kunnen we daar gebruik van maken om de politiek onder druk te zetten en aan te sporen ambitieuze klimaatregels in te stellen. Laten we meer dan ooit iedereen oproepen om mee te doen en zoveel mogelijk mensen hierover te informeren.