Minder dan 8 cent van elke dollar aan belastinginkomsten in de G20-landen is afkomstig van belastingen op vermogen

Minder dan acht cent van elke dollar aan belastinginkomsten in de G20-landen is nu afkomstig van belastingen op vermogen, onthult een nieuwe analyse van Oxfam vandaag in de aanloop naar de eerste bijeenkomst van de ministers van Financiën en presidenten van de centrale banken van de G20 in Sao Paulo, Brazilië. 

Ter vergelijking: meer dan 32 cent van elke dollar (meer dan vier keer zoveel) wordt geïnd uit belastingen op goederen en diensten. Belastingen op voedsel en andere eerste levensbehoeften, bijvoorbeeld, verschuiven een groter deel van de belastingdruk naar gezinnen met lagere inkomens.  

Oxfam berekende ook dat het aandeel van het nationaal inkomen dat naar de top 1 procent van de verdieners in de G20-landen gaat, in de afgelopen vier decennia met 45 procent is gestegen. In dezelfde periode zijn de hoogste belastingtarieven op hun inkomen met ongeveer een derde gedaald (van ongeveer 60 procent in 1980 naar 40 procent in 2022). 

De top 1 procent van de verdieners in de G20-landen verdiende in 2022 meer dan 18 biljoen dollar, een bedrag dat hoger is dan het BBP van China.  

In landen als Brazilië, Frankrijk, Italië, het VK en de VS betalen de superrijken een effectief belastingtarief dat lager is dan dat van de gemiddelde werknemer. In de G20-landen wonen bijna vier van de vijf miljardairs ter wereld. 

Brazilië, dat aan het roer staat van de G20, heeft plannen om de eerste wereldwijde overeenkomst te smeden over het belasten van de superrijken om de mondiale ongelijkheid te verminderen. Uit een recente peiling blijkt dat bijna driekwart van de miljonairs in de G20-landen hogere belastingen op rijkdom steunt en dat meer dan de helft denkt dat extreme rijkdom een "bedreiging voor de democratie" vormt. In Belgïe publiceerde Knack vorige week nog maar een peiling waaruit blijkt dat 72,5% van de Vlamingen een vermogensbelasting steunt. 

Hogere belastingen op rijkdom en inkomen van de allerrijksten zouden triljoenen dollars kunnen opbrengen die nodig zijn om zowel ongelijkheid als de klimaatcrisis aan te pakken. Oxfam schat bijvoorbeeld dat een vermogensbelasting van 5 procent op de multimiljonairs en miljardairs van de G20 bijna 1,5 biljoen dollar per jaar zou kunnen opbrengen. Dit zou genoeg zijn om een einde te maken aan de honger in de wereld, om lage- en middeninkomenslanden te helpen zich aan te passen aan de klimaatcrisis en om de wereld weer op weg te helpen om de Sustainable Development Goals (SDG's) van de Verenigde Naties te halen - en dan blijft er nog steeds meer dan 546 miljard dollar over om te investeren in openbare diensten die ongelijkheid tegengaan en in klimaatmaatregelen in G20-landen zelf. 

"Een eerlijk belastingsysteem kan ongelijkheid tegengaan en gezondere, meer inclusieve samenlevingen bevorderen," zei Katia Maia, directeur van Oxfam Brazilië. "Hogere belastingen voor de superrijken betekent dat we kunnen investeren in werkende gezinnen, klimaatbescherming en het beschikbaar stellen van belangrijke openbare diensten zoals onderwijs en gezondheidszorg voor iedereen. Het betekent ook dat we gaten in sociale vangnetten kunnen opvullen om de klap van toekomstige crises op te vangen."

Noot aan de redactie 

Volgens de Wereldbank is het BBP van China $17,96 biljoen.  

Leden van de G20 innen gemiddeld slechts 7,6 procent van hun belastinginkomsten uit belastingen op vermogen (exclusief India, Rusland en Saoedi-Arabië, waarvoor geen gegevens beschikbaar zijn). Vermogensbelastingen omvatten o.a. belastingen op onroerende goederen, successierechten en terugkerende en eenmalige netto vermogensbelastingen. Gemiddeld innen deze G20-landen 32,3% van hun belastinginkomsten uit belastingen op goederen en diensten (4,24 keer zoveel), inclusief btw, GST en andere indirecte belastingen. De gegevens komen uit de Global Revenue Statistics Database van de OESO. 

De rijkste 1 procent van de mensen in de G20-landen (exclusief de Europese Unie en de Afrikaanse Unie) verdiende 16 procent van het nationaal inkomen vóór belastingen in 2022, vergeleken met 11 procent in 1980. Dit is een stijging van 45 procent. De gegevens zijn afkomstig van de World Inequality Database.  

Het marginale toptarief van de inkomstenbelasting in 1980 was gemiddeld 59,5% in 17 G20-landen (Saoedi-Arabië kent geen inkomstenbelasting en Rusland is uitgesloten vanwege de beperkte gegevens). In 2022 was het gemiddelde toptarief gedaald tot 40,4 procent in dezelfde 17 landen, wat neerkomt op een daling van 32,1 procent. 

Studies in Brazilië, Frankrijk, Italië, het VK en de VS hebben aangetoond dat de superrijken een lager effectief belastingtarief betalen dan de gemiddelde werknemer.   

Uit enquêtes blijkt consequent dat de meeste mensen wereldwijd het verhogen van belastingen op de rijksten steunen. De meerderheid van de bevolking in de VS, 80 procent van de Indiërs, 85 procent van de Brazilianen en 69 procent van de ondervraagden in 34 Afrikaanse landen zijn bijvoorbeeld voorstander van het verhogen van de belastingen op superrijken. 

In september 2023 riepen bijna 300 economen, miljonairs en politici, waaronder 18 voormalige staatshoofden, de G20 op om extreme rijkdom te belasten. 

Volgens de huidige schattingen moeten donorlanden tot 2030 jaarlijks ongeveer 37 miljard dollar investeren om zowel extreme als chronische honger aan te pakken. 

Volgens het "Adaptation Gap Report 2023" van UNEP wordt de aanpassingsfinanciering die nodig is om binnenlandse aanpassingsprioriteiten in lage- en middeninkomenslanden uit te voeren, geschat op 387 miljard dollar per jaar. 

VN-secretaris-generaal António Guterres riep de G20 onlangs op om een jaarlijkse stimulans van 500 miljard dollar overeen te komen om de 2030-agenda voor duurzame ontwikkeling te helpen verwezenlijken. 

7500 Belgen ondertekenden al de petitie van Oxfam België, gericht aan de nieuwe regering, om eerlijke belastingen op de allerrijksten te heffen.