Miljoenen boeren dreigen biologisch certificaat te verliezen

Met de nieuwe regelgeving zullen de regels voor biologische productie en het bekende Europese label voor biologische landbouw veranderen. De oude wetgeving uit 2007 wordt hierdoor vervangen. De nieuwe Verordening bevat voorschriften die verstrekkende gevolgen zullen hebben voor miljoenen boeren wereldwijd wanneer deze in werking treed in januari 2021. Voor die tijd hebben politici echter de mogelijkheid om de regels aan te passen. Verschillende Europese eerlijke handelsorganisaties hebben hun verantwoordelijke minister dan ook gevraagd om de problematiek voor kleine boeren onder de aandacht te brengen in het Europees besluitvormingsproces. Ook wij hebben de Vlaamse Minister van Landbouw, Hilde Crevits, aangeschreven.

Leden en omvang

Enkele artikelen in deze nieuwe wetgeving stellen dat elke groep boeren zich moeten registreren en certificeren als aparte juridische entiteit. Enkel groepen die uit minder dan 1.000 leden bestaan, komen in aanmerking voor zo’n biologische certificering. De boerencoöperaties die dit aantal overschrijden zullen hierdoor moeten opsplitsen, met alle gevolgen van dien.

• Minder tijd voor capaciteitsopbouw:Coöperaties moeten hun beperkte tijd en middelen investeren in het opzetten van nieuwe maar parallele juridische entiteiten in plaats van in training en ontwikkeling.
• Hogere kosten: Registratie en administratie brengt voor boeren kosten met zich mee, terwijl veel boeren en hun families nu al moeite hebben om rond te komen.
• Zwakker bestuur:De bestaande coöperaties, met functionerende bestuurs- en controlesystemen zullen verzwakken. Het aantal leden en de werkwijze van een coöperatie hangt af van veel verschillende factoren, waaronder de culturele en historische achtergrond, geografische omstandigheden en productiemethoden.
• Zwakkere onderhandelingspositie: Daarnaast zal het de onderhandelingspositie van kleinschalige boeren verzwakken, omdat zij worden gedwongen zich op te splitsen in kleinere groepen. Door samen te werken in grotere coöperaties of verenigingen kunnen kleinschalige boeren kosten verlagen, gezamenlijke investeringen doen en, cruciaal, onderhandelen vanuit een positie die anders buiten hun bereik zou liggen.

Ook de eisen over de omvang van het land zijn een probleem. Individuele boeren mogen geen land hebben dat groter is dan 5 hectare. Dit terwijl boeren regelmatig over de 5 hectare land nodig hebben om rond te komen. Naar schatting zullen wereldwijd 2,6 miljoen biologische producenten in de problemen komen[1]. 400.000 daarvan zijn aangesloten bij het Fairtrade systeem.

Financiële gevolgen

Voldoen boeren niet aan deze eisen, dan verliezen zij de mogelijkheid om biologisch gecertificeerde producten te verkopen. Dit heeft enorme financiële gevolgen voor boeren die momenteel al onder de armoedegrens (van $1,90 per dag) leven. Ter illustratie: de marktprijs van ongebrande koffie schommelde het afgelopen jaar rond $1 per pound. Coöperaties van koffieboeren ontvangen voor niet-biologische Fairtrade koffie $1,60 per pound. Voor biologische koffie komt hier nog eens $0,30 bovenop per pound[2], oftewel $1,90. Als boeren zich niet meer biologisch mogen certificeren, zullen zij deze $0,30 verliezen.

De nieuwe biologische regelgeving staat volledig haaks op de zelfverklaarde inzet van de EU voor de duurzame ontwikkelingsdoelen van de VN om armoede te beëindigen en duurzame productie en consumptie te bevorderen. Het risico bestaat dat biologische certificering te duur en te ingewikkeld wordt voor kleinschalige boeren, waardoor ze worden buitengesloten van Europese markten en de verkoop die ze nodig hebben om hun gezinnen te voeden. Oxfam-Wereldwinkels roept minister Crevits dringend op oplossingen te vinden die werken voor de miljoenen mensen die voor hun levensonderhoud afhankelijk zijn van kleinschalige biologische landbouw.”

Impact op onze partners

Ook onze partners zullen de impact voelen van deze wetgeving. De 1200 leden van de coöperatie Café Orgánico Marcala uit Honduras produceren enkel biologisch gecertificeerde koffie. Zij zullen mogelijks een extra juridische entiteit moeten opzetten en een extra certificering moeten aanvragen. Ook Manduvirá, onze biologische rietsuikerpartner uit Paraguay, wacht dezelfde financiële en administratieve last.

Andere coöperaties, zoals de Congolese koffiecoöperaties Muungano (meer dan 4000 leden) en SOPACDI (meer dan 11.000 leden), kunnen zich aan een administratieve lawine verwachten.

Wij vragen onze Europese wetgevers dan ook deze absurde bepalingen te laten varen. De boeren die onze koffie, cacao en rietsuiker produceren verdienen immers al onze steun.

Naar een artikel van Tara Scally (woordvoerder, Fairtrade-Max Havelaar Nederland). Ed. Jonathan Matthysen.

[1] Meinshausen, F., Richter, T., Blockeel, J. & Huber, B. (2019). Group Certification. Internal Control Systems in Organic Agriculture: Significance, Opportunities and Challenges. Rapport van het Research Institute of Organic Agriculture (FiBL).

[2] De Fairtrade minimumprijs voor biologische koffie is $1,40 per pound. Daarbij komt een Fairtradepremie van $0,20 per pound.