6 sleutelmomenten in Oxfams strijd voor klimaatrechtvaardigheid

1. Klimaatverandering: we zetten mensen centraal

In 2008 begonnen we te werken rond klimaatverandering. In die tijd werd de klimaatcrisis gezien als een ‘groene’ zaak, met het milieu als centraal thema. Wij verlegden de focus naar het menselijke verhaal achter de klimaatcrisis – en zagen deze als een ernstige schending van de mensenrechten. 

Ondertussen volgden velen ons voorbeeld: in 2019 besloot de Britse krant The Guardian dat zij voortaan haar berichtgeving over de klimaatcrisis niet meer zou illustreren met ijsberen maar met mensen. Om de noodsituatie te benadrukken, verving de redactie het woord ‘klimaatverandering’ door ‘klimaatcrisis’. Dit initiatief krijgt ook navolging in België, vertelt VRT-taaladviseur Ruud Hendrickx.

2. Rijke landen beloven 100 miljard dollar voor klimaatfinanciering

Wij maakten een van de eerste ramingen van de internationale klimaatfinanciering: de steun van de rijkste landen aan de armste om zich aan te passen aan het veranderende klimaat. Op de klimaattop in Kopenhagen in 2009 eisten we van de rijke landen financiële toezeggingen aan de armste landen.

Dat jaar zetten we de Europese Commissie onder druk om voor de eerste keer een concreet voorstel  op tafel te leggen. Met succes: de rijke landen beloofden vanaf 2020 jaarlijks arme landen met 100 miljard dollar te ondersteunen. We zijn er nog niet, maar door deze belofte konden we de rijke landen ieder jaar ter verantwoording roepen. Arme landen konden tijdens VN-onderhandelingen de rijke landen onder druk zetten.

3. Voedselbedrijven nemen maatregelen om CO2-uitstoot te beperken

Wereldwijd lijden miljoenen mensen honger door klimaatverandering. Door het extreme weer kunnen boeren steeds minder voedsel verbouwen en schieten voedselprijzen omhoog. Door de jaren heen zijn we daarom druk blijven zetten op ’s werelds grootste voedselbedrijven. In 2014 ondertekenden 230.000 mensen de petitie van onze campagne Behind the Brands. Onder die druk beloofden multinationals General Mills en Kellogg hun C02-uitstoot te verminderen. Andere voedselgiganten zoals Mars, Nestlé en Danone traden in hun voetsporen.

4. We zetten druk op rijke landen om hun koolstofuitstoot te beperken

Al die jaren bleven we overtuigd van onze zaak: wij vinden dat de rijke landen, die de grootste verantwoordelijkheid dragen voor de klimaatcrisis, het voortouw moeten nemen in de strijd tegen klimaatverandering.In 2015 toonden we met ons Carbon Inequality Report aan dat de rijkste mensen ter wereld verantwoordelijk zijn voor het grootste deel van de CO2-uitstoot. Eind 2020 kwam er een update van deze cijfers, waaruit bleek dat de rijkste 1% van de planeet meer dan dubbel zoveel CO2 uitstoot als de armste helft van de wereldbevolking.

Een echt succes kunnen we dit nog niet noemen. De rijkste landen en mensen profiteren nog steeds het meest, terwijl de kwetsbaarste landen wel hun klimaatverantwoordelijkheid opnemen. Maar onze cijfers haalden de krantenkoppen en ook Greta Thunberg is het volmondig met ons eens. Misschien is dit moment, middenin een wereldwijde pandemie, onze kans om eindelijk verandering te brengen.

5. Klimaatbetogingen brengen honderdduizenden mensen op de been

Meer mensen dan ooit willen dat onze politici iets doen aan de klimaatcrisis. En dat laten ze ook horen. In 2018 namen Belgische jongeren het voortouw als ‘klimaatspijbelaars’. Duizenden burgers volgden hun voorbeeld en stapten mee in de klimaatmarsen. Dat resulteerde op 2 december 2018 in de grootste klimaatbetoging ooit in ons land: 75.000 mensen kwamen op straat voor het klimaat. Oxfam stapt al sinds 2008 mee in de marsen en blijft ook nu de klimaatbeweging ondersteunen. Dat de Belgische regering en de Europese Unie van het klimaat een prioriteit gemaakt hebben, is een gevolg van deze jarenlange mobilisatie.

6. We winnen de Franse klimaatzaak – nu België nog!

Op 3 februari 2021 oordeelde het Franse gerecht dat Frankrijks gebrek aan klimaatbeleid nalatig is. Die uitspraak kwam er nadat 4 ngo’s, waaronder Oxfam, de overheid aanklaagden met de rechtszaak ‘L’Affaire du Siècle’. In 2014 spande vzw Klimaatzaak een rechtszaak aan tegen de vier Belgische overheden die voor klimaat bevoegd zijn. Op 16 maart 2021 komt de Klimaatzaak voor de rechter.