Rijkste 1 procent stoot evenveel planeetverwarmende vervuiling uit als twee derde van de wereld 

De rijkste 1 procent van de wereldbevolking produceerde in 2019 evenveel koolstofvervuiling als de vijf miljard mensen die de armste twee derde van de mensheid vormen, onthult een nieuw Oxfam-rapport vandaag. Het rapport komt aan de vooravond van de VN-klimaattop in Dubai, temidden van de groeiende vrees dat de doelstelling van 1,5°C om de stijgende temperaturen te beperken steeds onhaalbaarder lijkt.

"De superrijken plunderen en vervuilen de planeet tot het punt van vernietiging, waardoor de mensheid stikt in extreme hitte, overstromingen en droogte. Jarenlang hebben we gevochten om een einde te maken aan het tijdperk van fossiele brandstoffen om miljoenen levens en onze planeet te redden. Het is duidelijker dan ooit dat dit onmogelijk is totdat ook wij een einde maken aan het tijdperk van extreme rijkdom," zei Amitabh Behar, interim uitvoerend directeur van Oxfam International.

Climate Equality: A Planet for the 99% 

"Climate Equality: A Planet for the 99%" is gebaseerd op onderzoek met het Stockholm Environment Institute (SEI) en beoordeelt de consumptie-uitstoot van verschillende inkomensgroepen in 2019, het meest recente jaar waarvoor gegevens beschikbaar zijn. Het rapport laat de diepe kloof zien tussen de koolstofvoetafdruk van de superrijken - wier koolstofverslindende levensstijl en investeringen in vervuilende industrieën zoals fossiele brandstoffen de opwarming van de aarde veroorzaken - en het gros van de mensen over de hele wereld. 

- De rijkste 10 procent was verantwoordelijk voor de helft van de uitstoot.  

- Het zou ongeveer 1.500 jaar duren voor iemand in de onderste 99 procent om net zoveel koolstof te produceren als de rijkste miljardairs doen in een jaar.   

- Elk jaar doet de uitstoot van de rijkste 1 procent de koolstofbesparingen teniet die bijna een miljoen windturbines opleveren. 

- Sinds de jaren '90 hebben de rijkste 1 procent twee keer zoveel koolstof verbruikt van de koolstof die we nog kunnen verbranden zonder de temperatuur wereldwijd boven de grens van 1,5°C te laten stijgen dan de armste helft van de mensheid.  

- De koolstofuitstoot van de rijkste 1 procent zal in 2030 22 keer hoger zijn dan het niveau dat verenigbaar is met de 1,5°C-doelstelling van het Akkoord van Parijs. 

Klimaatafbraak en ongelijkheid zitten vast in een vicieuze cirkel. Het zijn mensen die in armoede leven, vrouwen en meisjes, inheemse gemeenschappen en landen in het Globale Zuiden die de ongelijke gevolgen van de klimaatcrisis voelen, waardoor de kloof alleen maar groter wordt. De klimaatcrisis verergert nu al de ongelijkheid tussen en binnen landen.

Regeringen kunnen de dubbele crisis van ongelijkheid en de klimaatcrisis aanpakken door de buitensporige uitstoot van de superrijken onder handen te nemen en te investeren in openbare diensten en het halen van de klimaatdoelstellingen. Oxfam berekent dat een belasting van 60 procent op de inkomens van de rijkste 1 procent de uitstoot met meer dan de totale uitstoot van het Verenigd Koninkrijk zou verminderen en 6,4 biljoen dollar per jaar zou opbrengen om de overgang van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare energie te betalen. 

"We moeten het verband expliciet maken. Door rijkdom niet te belasten kunnen de rijksten van ons stelen, onze planeet ruïneren en de democratie schenden. Extreme rijkdom belasten verandert onze kansen om zowel ongelijkheid als de klimaatcrisis aan te pakken. Er staan triljoenen dollars op het spel om te investeren in dynamische groene regeringen in de 21e eeuw, maar ook om opnieuw in onze democratieën te injecteren," zei Behar.

Oxfam roept regeringen op om: 

- De ongelijkheid drastisch te verminderen. Oxfam berekent dat het mogelijk zou zijn om, door een wereldwijde herverdeling van inkomens, iedereen die in armoede leeft een minimumdaginkomen van $25 te geven en toch de wereldwijde uitstoot met 10 procent te verminderen (ruwweg het equivalent van de totale uitstoot van de Europese Unie).  

- Snel en eerlijk afstappen van fossiele brandstoffen. Rijke landen zijn onevenredig verantwoordelijk voor de opwarming van de aarde en moeten de olie- en gasproductie sneller beëindigen. Nieuwe belastingen op bedrijven en miljardairs kunnen helpen om de overgang naar hernieuwbare energie te betalen. 

- Geef het welzijn van mens en planeet voorrang boven eindeloze winst, extractie en consumptie. Stop met het gebruik van BBP-groei als maatstaf voor menselijke vooruitgang. 

Noot voor de redactie

Het rapport is hier beschikbaar. Bekijk hier de methodologie

Volgens het onderzoek van SEI stoot een persoon in de onderste 99 procent gemiddeld 4,1 ton koolstof per jaar uit. Uit het onderzoek van Richard Wilk en Beatriz Barros onder 20 van 's werelds miljardairs bleek dat zij gemiddeld 8.194 ton CO2-equivalent per jaar uitstoten. Dit omvat alle broeikasgassen, dus omgerekend naar CO2 is dit ongeveer 5.959 ton CO2. 5.959 gedeeld door 4,1 is 1.453.

Onderzoek van Oxfam heeft aangetoond dat de investeringen van slechts 125 miljardairs elk jaar 393 miljoen ton CO2e uitstoten - het equivalent van Frankrijk - met een individueel jaargemiddelde dat een miljoen keer hoger ligt dan iemand in de onderste 90 procent van de mensheid.

Volgens de VN vond meer dan 91 procent van de sterfgevallen door klimaat- en weergerelateerde rampen in de afgelopen 50 jaar plaats in het Globale Zuiden. Er zijn aanwijzingen dat de ongelijkheid tussen rijke landen en landen in het Globale Zuiden nu al 25 procent groter is dan in een wereld zonder opwarming van de aarde.

De Wereldbank heeft voorgesteld om de welvaartsnorm vast te stellen op 25 dollar per dag.