De politieke impact van Oxfam in 2024 (3/4): een eerlijke ecologische transitie voor iedereen
We spreken met Alba Saray Pérez Terán, verantwoordelijk voor beleidsbeïnvloeding in klimaatrechtvaardigheid bij Oxfam België. Ze legt de rol van Oxfam uit, bij het aannemen van de dekoloniale en feministische maatregelen in de ecologische transitie door de Europese Unie.
In juli 2024 keurde de Europese Raad, onder Belgisch voorzitterschap, een position paper goed over de eerlijke transitie. Dankzij de samenwerking van vele actoren, waaronder Oxfam, verwijst het document expliciet naar feministische en dekoloniale eisen. Het stelt dat de ecologische transitie de wereldwijde ongelijkheden niet mag verergeren, maar rekening moet houden met de behoeften van iedereen.
Waarom is het cruciaal dat de ecologische transitie "eerlijk" is? Wat betekent dat?
Alba Saray Pérez Terán : "De klimaatcrisis vraagt om een transitie in energie, transport, landbouw, enzovoort. Een eerlijke transitie waarborgt dat deze verandering de al bestaande ongelijkheden niet vergroot. We willen ervoor zorgen dat de vermindering van onze uitstoot niet leidt tot de onderdrukking van andere samenlevingen of sociale groepen, zoals vrouwen. Bijvoorbeeld, als we in België minder vervuilende auto's gebruiken, maar voor de elektrificatie van ons wagenpark de rechten van werknemers in de Democratische Republiek Congo schenden, is dat geen eerlijke transitie.
De transitie moet intersectioneel zijn. Dat wil zeggen dat ze rekening houdt met de behoeften van alle sociale groepen, vooral degenen die met dubbele discriminatie te maken hebben, zoals vrouwen met een handicap."
We willen ervoor zorgen dat de vermindering van onze uitstoot niet leidt tot de onderdrukking van andere samenlevingen of sociale groepen, zoals vrouwen
Alba Saray Pérez Terán, verantwoordelijk voor beleidsbeïnvloeding in klimaatrechtvaardigheid bij Oxfam België.
Hoe hebben we het concept van "eerlijke transitie" in de Europese wetgeving verankerd?
Alba Saray Pérez Terán : "Het was een collectieve inspanning! Deze overwinning is het resultaat van dagelijks en langdurig werk, in samenwerking met vakbonden, maatschappelijke actoren en andere organisaties. Oxfam is bijvoorbeeld lid van de Raad voor Gender en Ontwikkeling, die in 2023 een conferentie organiseerde over feministische perspectieven in de klimaattransitie op internationaal niveau.
Onder Belgisch voorzitterschap van de EU werd de conclusies van deze Raad aangenomen. De Belgische minister van Milieu en Duurzame Ontwikkeling organiseerde een reeks consultaties over de eerlijke transitie. Oxfam naam hieraan deel, zowel via position papers met de Climate Coalition als via fysieke vergaderingen en schriftelijke adviezen. Al dit voorbereidende werk was cruciaal. België organiseerde ook een Europese conferentie over de eerlijke transitie met lidstaten en actoren uit verschillende sectoren. Tijdens deze conferentie zorgde Oxfam ervoor dat het principe "nothing about us without us" werd nageleefd, wat betekent dat we de betrokkenen en experts raadplegen, zoals de ngo WECF (Women Engage for a Common Future).
Deze initiatieven creëerden de juiste voorwaarden en leidden tot het aannemen van een ambitieus document. Maar we moeten verder gaan met de feministische en dekoloniale eisen!"
Wanneer we in contact komen met beleidsmakers, blijven we vasthouden aan onze waarden en principes, zonder compromissen.
Alba Saray Pérez Terán, verantwoordelijk voor beleidsbeïnvloeding in klimaatrechtvaardigheid bij Oxfam België.
Is dit de kracht van Oxfam, zoveel actiemogelijkheden?
Alba Saray Pérez Terán : "Ja. Onze kracht ligt in onze interacties met verschillende machtsniveaus, zowel lokaal als Europees, en in onze samenwerkingsverbanden. Platformen zoals de Climate Coalition, de Raad voor Gender en Ontwikkeling, of de Federale Raad voor Duurzame Ontwikkeling zijn plekken waar we collectief eisen ontwikkelen. We gebruiken dit werk en deze middelen in de ruimtes waar we toegang toe hebben. Als we geen toegang hebben, creëren we deze ruimtes zelf.
Wanneer we in contact komen met beleidsmakers, blijven we vasthouden aan onze waarden en principes, zonder compromissen. Maar we moeten ook het politieke tijdsverloop begrijpen om de juiste boodschap op het juiste moment over te brengen. Dat is de strategie!"
Waarom is het belangrijk dat kwesties zoals een eerlijke transitie opgenomen worden in politieke documenten? Wat verandert dit concreet?
Alba Saray Pérez Terán: "Dankzij de conclusies van de Raad zorgen we ervoor dat de ecologische transitie een middel wordt om ongelijkheden te verminderen en dat niemand wordt vergeten. We koppelen de transitie aan een sociaal plan dat de juiste mensen bereikt.
De EU-lidstaten leggen zich toe op een eerlijke transitie, dat is een officiële standpuntbepaling is. Dit heeft concrete gevolgen. Zo werd dit document tijdens COP29 als basis werd gebruikt voor de onderhandelingen van de Europese Unie."