Rijkste 1% brandt hun volledige jaarlijkse koolstoflimiet op in slechts 10 dagen
De rijkste 1 procent heeft zijn deel van het jaarlijkse mondiale koolstofbudget - de hoeveelheid CO2 die aan de atmosfeer kan worden toegevoegd zonder dat de opwarming van de aarde de 1,5°C overschrijdt - al in de eerste 10 dagen van 2025 opgebruikt, zo blijkt uit een nieuwe analyse van Oxfam.
In schril contrast hiermee zou iemand uit de armste helft van de wereldbevolking er bijna drie jaar (1022 dagen) over doen om zijn of haar deel van het jaarlijkse wereldwijde koolstofbudget op te gebruiken.
Deze alarmerende mijlpaal, door Oxfam “Pollutocrat Day” gedoopt, onderstreept hoe de afbraak van het klimaat onevenredig wordt aangedreven door de superrijken, wier uitstoot veel groter is dan die van gewone mensen. De rijkste 1 procent is verantwoordelijk voor meer dan twee keer zoveel koolstofvervuiling dan de armste helft van de wereldbevolking, met verwoestende gevolgen voor de meest kwetsbaren. Om de doelstelling van 1,5°C te halen, moet de rijkste 1 procent zijn uitstoot met 97 procent verminderen tegen 2030.
“De toekomst van onze planeet hangt aan een zijden draadje. De marge voor actie is flinterdun, maar toch blijven de superrijken onze kansen verkwanselen met hun uitbundige levensstijl, vervuilende aandelenportefeuilles en verderfelijke politieke invloed. Dit is diefstal -puur en simpel- een klein aantal mensen berooft miljarden mensen van hun toekomst om hun onverzadigbare hebzucht te voeden,” zegt Nafkote Dabi, hoofd klimaatbeleid bij Oxfam International.
Het onderzoek van Oxfam toont aan dat de uitstoot van de rijkste 1 procent sinds 1990 triljoenen dollars aan economische schade, omvangrijke oogstverliezen en miljoenen extra sterfgevallen heeft veroorzaakt - en zal blijven veroorzaken.
- De economische schade die lage- en lagere middeninkomenslanden de afgelopen 30 jaar hebben geleden, is ongeveer drie keer zo groot als de totale klimaatfinanciering die rijke landen aan armere landen hebben verstrekt.
- Tegen 2050 zal de uitstoot van de rijkste 1 procent oogstverliezen veroorzaken die genoeg calorieën hadden kunnen opleveren om minstens 10 miljoen mensen per jaar in Oost- en Zuid-Azië te voeden.
- Ongeveer acht op de tien extra sterfgevallen door hitte zullen plaatsvinden in landen met een laag of gemiddeld inkomen. Ongeveer 40% van deze sterfgevallen zal plaatsvinden in Zuid-Azië.
“Regeringen moeten stoppen met de rijksten te paaien. Rijke vervuilers moeten betalen voor de ravage die ze aanrichten. Belast ze, beteugel hun uitstoot en verbied hun buitensporige uitspattingen. Leiders die niets doen, zijn in feite voor medeplichtig aan een klimaatcrisis die miljarden mensen bedreigt,” aldus Dabi.
Oxfam roept regeringen op om:
- De uitstoot van de allerrijksten te verminderen. Regeringen moeten permanente inkomsten- en vermogensbelastingen invoeren op de top 1 procent, koolstofintensieve luxeconsumptie verbieden of zwaar belasten - te beginnen met privéjets en superjachten - en bedrijven en investeerders reguleren om hun uitstoot drastisch en eerlijk te verminderen.
- Laat rijke vervuilers betalen. De behoefte aan klimaatfinanciering neemt snel toe, vooral in landen in het Globale Zuiden die het meest te lijden hebben onder de gevolgen van de klimaatcrisis. De rijke landen zijn overeengekomen om 300 miljard dollar per jaar vrij te maken om de landen in het Globale Zuiden te helpen de opwarming van de aarde het hoofd te bieden en over te schakelen op hernieuwbare energie, maar dit bedrag blijft ver achter bij de 5 biljoen dollar die het Globale Noorden schuldig is aan klimaatschulden en herstelbetalingen.
Noot voor de redactie
Volgens het United Nations Environment Program (UNEP) Emissions Gap Report 2024 is de mediane schatting van het emissieniveau in 2030 dat consistent is met het beperken van de opwarming van de aarde tot ongeveer 1,5°C 24 GtCO2e (range: 20-26), wat overeenkomt met ongeveer 17,8 GtCO2 op basis van het aandeel van CO2-emissies in broeikasgasemissies in 2019 (74,1 procent). Volgens de VN zal de wereldbevolking in 2030 8,5 miljard bedragen. Door het emissieniveau dat compatibel is met 1,5°C in 2030 (17,8 GtCO2) gelijkmatig te delen door 8,5 miljard, ontstaat een schatting van een jaarlijks koolstofbudget van 2,1 ton CO2 per persoon.
Oxfam's onderzoek laat zien dat de rijkste 1 procent - bestaande uit 77 miljoen individuen, waaronder miljardairs, miljonairs en mensen die meer dan 140.000 dollar per jaar verdienen in PPP-termen - verantwoordelijk waren voor 15,9 procent van de wereldwijde CO2-uitstoot in 2019. De onderste 50 procent (3,9 miljard mensen met een gemiddeld jaarinkomen van $2.000 in PPP-termen) was in hetzelfde jaar verantwoordelijk voor 7,7 procent van alle CO2-uitstoot. “Climate Equality: A Planet for the 99%” is gebaseerd op onderzoek van het Stockholm Environment Institute (SEI) en beoordeelt de consumptie-uitstoot van verschillende inkomensgroepen in 2019, het meest recente jaar waarvoor gegevens beschikbaar zijn.
Tussen 2015 en 2030 zullen de rijkste 1 procent van de wereldbevolking hun consumptie-uitstoot per hoofd van de bevolking met slechts 5 procent verminderen, vergeleken met de 97 procent vermindering die nodig is om op één lijn te komen met het mondiale niveau per hoofd van de bevolking dat verenigbaar is met de 1,5°C-doelstelling van Parijs.
Het eerste onderzoek in zijn soort, Oxfam's “Carbon Inequality Kills”, houdt de uitstoot bij van privéjets, jachten en vervuilende investeringen en beschrijft hoe de superrijken ongelijkheid, honger en dood over de hele wereld aanwakkeren.