Minder dan zeven procent watervoorraad beschikbaar voor Rafah en Noord-Gaza: Ramp voor de volksgezondheid

De hervatting van hulp naar Gaza, inclusief brandstof om onbeschadigde water- en sanitaire voorzieningen te laten functioneren, samen met het vervoer van water per vrachtwagen, heeft de hoeveelheid water die beschikbaar is voor mensen in sommige delen van Gaza verbeterd. Toch blijft de situatie uiterst somber en gevaarlijk kritiek, vooral in de gouvernementen Noord-Gaza en Rafah, waarschuwde Oxfam vandaag. 

Vijftien maanden van Israëls militaire aanval hebben1.675 kilometer aan water- en sanitaire netwerken vernietigd. In de gouvernementen Noord-Gaza en Rafah, die het zwaarst getroffen zijn, is minder dan zeven procent van het waterpeil van voor het conflict beschikbaar. Dit zorgt voor een toename van de verspreiding van door water overgebrachte ziekten. 

Nu het fragiel staakt-het-vuren op losse schroeven staat, kan elke nieuwe geweldsuitbarsting of onderbreking van de brandstofvoorziening, in combinatie met de toch al ontoereikende hulp, een grootschalige ramp voor de volksgezondheid veroorzaken. 

Clémence Lagouardat, humanitair coördinator van Oxfam in Gaza, zei: 

“Nu de bommen zijn gestopt, beginnen we pas de enorme omvang van de verwoesting van de water- en sanitaire infrastructuur in Gaza te zien. De meeste vitale water- en sanitaire netwerken zijn volledig verloren gegaan of lamgelegd, met rampzalige gevolgen voor de hygiëne en de volksgezondheid. 

Onze medewerkers en partners vertellen hoe mensen hen op straat tegenhouden om water te bedelen en dat ouders zelf niet drinken om water te sparen voor hun kinderen. Het is hartverscheurend om te horen dat kinderen kilometers moeten lopen voor één jerrycan water.”  

In het gouvernement Noord-Gaza zijn bijna alle waterputten vernietigd door het Israëlische leger. Meer dan 700.000 mensen zijn teruggekeerd en troffen complete wijken weggevaagd aan. Voor de weinige huizen die nog overeind staan, is er geen water meer door de vernietiging van opslagtanks op de daken. 

In Rafah is meer dan 90 procent van de waterputten en reservoirs geheel of gedeeltelijk beschadigd en de waterproductie is minder dan vijf procent van de capaciteit van voor het conflict. Slechts twee van de 35 waterputten zijn momenteel operationeel.  

Ondanks pogingen om de waterproductie sinds het staakt-het-vuren te hervatten, betekent de vernietiging van de waterleidingen in Gaza dat 60 procent van het water in de grond weglekt in plaats van de mensen te bereiken.  

De eerste beoordeling van Oxfam en partners na het staakt-het-vuren liet het volgende zien: 

- Meer dan 80 procent van de water- en sanitaire infrastructuur in de Gazastrook is geheel of gedeeltelijk verwoest, waaronder alle zes grote afvalwaterzuiveringsinstallaties. 

- 85 procent van de rioolgemalen (73 van de 84) en -netwerken zijn verwoest. Sommige zijn gerepareerd, maar hebben dringend brandstof nodig om te kunnen functioneren. 

- 85 procent van de kleine ontziltingsinstallaties (85 van de 103) is gedeeltelijk beschadigd of volledig verwoest.  

- 67 procent van de 368 gemeentelijke waterputten is vernietigd. De meeste kleine particuliere waterputten kunnen niet functioneren door gebrek aan brandstof of generatoren.   

Het gebrek aan veilig water, in combinatie met onbehandeld rioolwater dat op straat overloopt, leidt tot een explosie van water- en infectieziekten. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie bleek 88 procent van de onderzochte milieumonsters in Gaza besmet met polio, wat duidt op een dreigende uitbraak. Infectieziekten zoals acute waterige diarree en infecties aan de luchtwegen - nu de belangrijkste doodsoorzaken - nemen ook toe: elke week worden 46.000 gevallen gemeld, voornamelijk bij kinderen. 

Waterpokken en huidziekten zoals schurft en impetigo verspreiden zich ook snel, vooral onder ontheemde bevolkingsgroepen in het Noord-Gaza, waar het watertekort het ernstigst is. 

Omdat er al meer dan 15 maanden geen afval wordt opgehaald en vervoerd, stapelt zich elke dag meer dan 2.000 ton afval op in de straten.  Deze giftige combinatie van open rioolwater, niet-opgehaald afval en besmet water creëert een perfecte storm voor een dodelijke ziekte-uitbraak. 

Lagouardat zei:  

“Ondanks de toename van de hulp sinds het staakt-het-vuren, blijft Israël ernstige schade toebrengen aan essentiële goederen die nodig zijn om de enorme structurele schade van zijn luchtaanvallen te herstellen. Het gaat dan bijvoorbeeld over buizen die dringend nodig zijn om water- en rioleringsnetwerken te repareren en apparatuur zoals generatoren om waterputten operationeel te maken.” 

Oxfams eigen zending van 85 ton waterleidingen, fittingen en watertanks - ter waarde van meer dan 480.000 dollar - wordt al meer dan zes maanden tegengehouden omdat deze als “dual use” materialen wordt beschouwd en “te groot” zou zijn om binnen te mogen. De Israëlische autoriteiten keurden de zending uiteindelijk pas deze week goed, maar deze geraakte alsnog niet binnen. 

Lagouardat zei:  

“Honderdduizenden ontheemden in de Gazastrook hebben hun toevlucht moeten nemen tot het graven van geïmproviseerde beerputten naast hun tenten. Deze dagelijkse lozing van ongeveer 130.000 kubieke meter - het equivalent van 52 Olympische zwembaden - onbehandeld rioolwater vervuilt de Middellandse Zee en Gaza's enige watervoerende laag. 

“Het herstellen van de watervoorziening en sanitaire voorzieningen is van vitaal belang voor Gaza om na 15 maanden van verschrikking weer een normaal leven te kunnen leiden. Het staakt-het-vuren moet standhouden en er moet brandstof en hulp komen zodat de Palestijnen hun leven weer kunnen opbouwen. Een blijvende vrede voor Palestijnen en Israëli's kan alleen komen met een permanent staakt-het-vuren en een rechtvaardige oplossing.” 

Noot voor de redactie 

- Oxfam heeft recente foto's en beelden van de vernietiging van water en sanitaire voorzieningen in Gaza en kunnen HIER gedownload worden. 

- Schrijfster Elisabeth Lucie Baeten zamelde recent maar liefst 145 000€ voor het humanitaire werk van Oxfam en partners in Gaza. 

- Volgens de Coastal Municipalities Water Utility (CMWU), per februari 2025, zijn sinds oktober 2023 in totaal 1675 km van de 4.800 km water- en sanitaire netwerken in Gaza geheel of gedeeltelijk verwoest. Dit omvat 350 km in Noord-Gaza, 495 km in Gaza Stad, 240 km in het Middengebied, 350 km in Khan Younis en 240 km in Rafah.  

- Ongeveer 1.035 km water- en rioleringspijpleidingen zijn vernietigd. De gegevens over de vernietiging van waterinstallaties en riolering zijn gebaseerd op het Rapid Damage Assessment Report van de Coastal Municipalities Water Utility (CMWU), januari 2025. 

- De gegevens over de reparatiekosten van de infrastructuur zijn gebaseerd op het rapport van de Planning and Investment Unit van de gemeente Gaza van 31 december 2024. 

- Volgens het rapport Water War Crimes van Oxfam had de bevolking van Gaza vóór 7 oktober 2023 toegang tot 82,7 liter per persoon per dag. Momenteel heeft Rafah minder dan vijf procent van die hoeveelheid; en de gouvernementen in Noord-Gaza hebben minder dan zeven procent van die hoeveelheid, of 5,7 liter per persoon per dag. Dit komt overeen met een douche van minder dan één minuut of net genoeg voor één toilet bezoek. 

- Volgens het WASH Cluster rapport van 10 februari 2025 zijn momenteel slechts twee (van de 35) waterputten in Rafah operationeel.  

- Er werden 13.179 gevallen van acute waterige diarree (AWD) bij kinderen jonger dan vijf jaar gerapporteerd. Dit is ongeveer 54% van het totaal aantal geregistreerde gevallen van AWD. Ook waren 21 van de 24 monsters van polio-onderzoek in Gaza (88%) positief. Bron: Polio Global Eradication Initiative (WHO & VN) op 1 feb 2025 

- De meest recente gegevens van UNOSAT, verzameld op 1 december 2024, identificeerden 60.368 verwoeste structuren, 20.050 ernstig beschadigde structuren, 56.292 matig beschadigde structuren en 34.102 mogelijk beschadigde structuren voor een totaal van 170.812 structuren. In de gouvernementen Noord-Gaza en Rafah is de schade het sterkst gestegen ten opzichte van de analyse van 6 september 2024, met ongeveer 3.138 nieuwe beschadigde bouwwerken in Noord-Gaza en ongeveer 3.054 in Rafah. Binnen Noord-Gaza had de gemeente Jabalya het hoogste aantal nieuw beschadigde structuren, met een totaal van 1.339.