BNP Paribas: eerste klimaatproces ter wereld tegen een bank
Friends of the Earth Frankrijk, Notre Affaire à Tous en Oxfam Frankrijk, die BNP Paribas op 26 oktober hadden aangemaand zijn due diligence-verplichtingen na te komen, hebben besloten de bank voor de rechter te dagen. Gezien haar aanzienlijke bijdrage aan de klimaatcrisis vragen de verenigingen BNP Paribas een einde te maken aan haar financiële steun aan nieuwe projecten voor fossiele brandstoffen en een plan aan te nemen om uit de olie- en gaswinning te stappen. Dit is een baanbrekende rechtszaak: 's werelds eerste klimaatproces tegen een commerciële bank.
BNP Paribas zal zich voor de rechter moeten verantwoorden voor haar verantwoordelijkheid in de klimaatcrisis. De drie verenigingen van L'Affaire BNP dagen de bank voor de rechter met een dagvaarding, wegens het niet naleven van de wet op de zorgplicht van multinationals. Deze dagvaarding komt er omdat BNP Paribas sinds oktober 2022 haar financiële steun aan de uitbreiding van fossiele brandstoffen niet heeft stopgezet.
Lorette Philippot, campagnevoerder bij Friends of the Earth Frankrijk: "De dringende boodschap van de wetenschappelijke gemeenschap en het Internationaal Energie Agentschap is onlangs weerspiegeld in herhaalde oproepen van de Verenigde Naties: een bank kan niet beweren dat ze zich inzet voor koolstofneutraliteit terwijl ze nieuwe olie- en gasprojecten blijft steunen. Maar BNP Paribas, Europa's grootste financierder van de expansie van fossiele brandstoffen neemt niet eens de moeite om te reageren op deze duidelijke consensus.
Onder druk heeft BNP Paribas aangekondigd dat het haar blootstelling aan olie- en gaswinning en -productie tegen 2030 zal verminderen. Maar deze aankondigingen, en het officiële antwoord aan de advocaten van de drie verenigingen, blijven grotendeels ontoereikend en komen niet tegemoet aan de eisen die in de ingebrekestelling worden gesteld. De bank eist van haar klanten geen fysiek exitplan zonder nieuwe olie- en gasprojecten, terwijl ze dat voor de kolensector in 2020 wel heeft toegezegd. De bank onderstreept zelfs haar voornemen om te vertrouwen op nieuwe infrastructuur en gascentrales.
Alexandre Poidatz, beleidsmedewerker bij Oxfam Frankrijk: "BNP Paribas blijft nieuwe blanco cheques uitschrijven aan de grootste fossiele brandstofbedrijven zonder enige voorwaarde voor een transitie weg van olie en gas. In plaats van concrete toezeggingen te doen om fundamentele wetenschappelijke eisen te respecteren, draagt het bij aan het creëren van twijfel over de wetenschappelijke consensus. Met deze dagvaarding herhalen wij met klem dat onze verenigingen vastbesloten zijn een bindende uitspraak van de rechter te verkrijgen".
Deze historische rechtszaak maakt deel uit van een wereldwijde beweging die tot doel heeft de belangrijkste actoren van de klimaatcrisis ter verantwoording te roepen. BNP Paribas is 's werelds grootste financierder van de acht Europese en Noord-Amerikaanse olie- en gasmultinationals [1], die betrokken zijn bij meer dan 200 nieuwe projecten voor fossiele brandstoffen over de hele wereld. Verschillende zijn zelf het doelwit van een klimaatproces om hun activiteiten in overeenstemming te brengen met de doelstelling om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5°C.
Justine Ripoll, campagneleider van Notre Affaire à Tous: "De Franse wet op de zorgplicht verplicht multinationals in alle sectoren om de mensenrechten en het milieu te beschermen. De financiële sector heeft een enorme verantwoordelijkheid om het Akkoord van Parijs al dan niet na te leven. Deze eerste klimaatrechtszaak tegen een commerciële bank is ongetwijfeld de eerste van vele - wereldwijd.
François de Cambiaire, partner bij Seattle Avocats: "Strikte rechterlijke toetsing van de naleving door een onderneming van haar zorgplicht en de (on)geschiktheid van haar maatregelen vormt de kern van het Franse recht. De rechtbank zal zich baseren op de richtlijnen van de VN en de OESO waarin specifieke due diligence-maatregelen zijn vastgelegd voor de activiteiten die de bank via haar financiering en investeringen ondersteunt, die zo ver kunnen gaan als het staken van de activiteit die de schade veroorzaakt en zelfs desinvestering.
Het is nu aan het Hof van Justitie van Parijs om een tijdschema vast te stellen voor de volgende stappen in de procedure.
De verenigingen roepen mensen op om zich aan te sluiten bij de meer dan 50.000 mensen die de internationale petitie ter ondersteuning van de BNP-zaak al hebben ondertekend om hun stem te laten horen in dit ongekende proces en om te eisen dat er een einde komt aan de financiële steun voor nieuwe projecten voor fossiele brandstoffen.
Noot aan de redactie
[1] Deze bedrijven zijn Total, Chevron, ExxonMobil, Shell, BP, ENI, Repsol, Equinor. Het rapport, evenals de database uitgesplitst naar financiële actor en bedrijf, is online beschikbaar.
Interviews met Cécile Duflot, directrice van Oxfam Frankrijk, of Alexandre Poidatz, beleidsmedewerker bij Oxfam Frankrijk, zijn mogelijk.
BNP Parisbas heeft 13.000 werknemers in België; 3,3 miljoen klanten; de Belgische staat is de belangrijkste aandeelhouder (ongeveer 7% van het kapitaal).