Franse ngo’s nemen baanbrekende juridische actie tegen BNP Paribas vanwege steun voor fossiele brandstoffen
Aan de vooravond van de Climate Finance Day, een internationaal financieel evenement dat elk jaar in Parijs plaatsvindt, geven de ngo's Oxfam Frankrijk, Friends of the Earth Frankrijk en Notre Affaire à Tous BNP Paribas - Europa's grootste financierder en 's werelds vijfde grootste ontwikkelaar van fossiele brandstoffen (1) - drie maanden de tijd om de wet op de zorgplicht na te leven. Deze ingebrekestelling is de eerste stap naar een baanbrekende juridische actie, de eerste ter wereld die gericht is tegen een commerciële bank vanwege haar risicovolle klimaatactiviteiten in de olie- en gassector.
Al meer dan 10 jaar waarschuwen Oxfam Frankrijk, Friends of the Earth Frankrijk en Notre Affaire à Tous voor de zware verantwoordelijkheid van de financiële wereld in de klimaatcrisis (2). Na een intensieve dialoog met de Franse banken en de regering, maar zonder succes, zetten de drie ngo's vandaag een nieuwe stap door BNP Paribas aan te manen onmiddellijk te stoppen met het steunen - direct of indirect - van nieuwe projecten voor fossiele brandstoffen en zich te houden aan de doelstelling om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5°C.
De klimaatimpact van banken hangt samen met hun financiering van en investeringen in vervuilende bedrijven. Terwijl wetenschappers, de Verenigde Naties en het Internationaal Energie Agentschap (3) samenkomen en oproepen om af te zien van de exploitatie van elke nieuwe fossiele brandstofbron, steunt de Franse bank, met haar dochterondernemingen in België, actief en massaal enkele van de meest agressieve groepen in de olie- en gasexpansie. Deze activiteiten brengen een zware klimaatkost met zich mee: in 2020 was de koolstofvoetafdruk van BNP Paribas groter dan die van het Franse grondgebied (4).
Lorette Philippot, campagnemedewerker bij Friends of the Earth Frankrijk: "We kennen de namen van de grote olie- en gasconcerns, geleid door Total, die de ogen sluiten voor de door de klimaatverandering veroorzaakte tragedies, terwijl ze overal ter wereld tientallen nieuwe projecten voor fossiele brandstoffen plannen (5). Wij waarschuwen nu BNP Paribas, 's werelds grootste financierder van acht Europese en Amerikaanse multinationals (6).”
Nu de armste gezinnen de zwaarste lasten moeten dragen van de stijgende energieprijzen moet dringend worden voorkomen dat de grote spelers, waaronder BNP Paribas, ons in een volgende crisis storten. Deze situatie is onhoudbaar en daarom hebben de Franse ngo’s besloten actie te ondernemen om deze systematische afhankelijkheid van fossiele brandstoffen aan te pakken bij de wortel: de financiële steun.
Alexandre Poidatz, beleidsmedewerker bij Oxfam Frankrijk: "Elk nieuw fossiel brandstofproject gefinancierd door BNP Paribas betekent meer droogtes, overstromingen, bosbranden en ook hogere energieprijzen, ook voor burgers in Frankrijk. Dit proces is er één voor een andere wereld, zodat de financiën van vandaag vorm geven aan de duurzame wereld van morgen.
In dit verband hebben de Franse ngo’s besloten BNP Paribas formeel te wijzen op haar wettelijke verplichtingen die voortvloeien uit de wet op de zorgplicht die in 2017 in Frankijk in werking is getreden (7). De verenigingen zijn van mening dat de bank geen solide plan heeft om de risico's van haar activiteiten voor het milieu en de mensenrechten in kaart te brengen, te beperken en te voorkomen.
Justine Ripoll, campagneleider van Notre Affaire à Tous: "De wet op de zorgplicht heeft de verantwoordelijkheid van multinationals, waaronder financiële actoren, om het milieu te beschermen en de mensenrechten te respecteren expliciet in het Franse recht vastgelegd. Ondanks enkele aankondigingen zijn de due diligence-maatregelen die BNP Paribas, Europa's belangrijkste financierder van de ontwikkeling van fossiele brandstoffen (8 ), heeft genomen om de wet na te leven, ontoereikend en ongeschikt.”
BNP Paribas heeft nu drie maanden de tijd om zich aan de wet te conformeren, waarna de verenigingen zich bij gebrek aan een bevredigend antwoord tot de rechter kunnen wenden. Deze rechtszaak zou het eerste klimaatproces ter wereld zijn waarbij een financiële actor aan zijn wettelijke verplichtingen wordt gehouden en een onmiddellijke stopzetting van de steun voor nieuwe olie- en gasprojecten wordt geëist.
Deze juridische procedure en campagne zullen op de voet worden gevolgd in België, waar momenteel een voorstel voor een wet op de zorgplicht in de Kamer wordt behandeld, en meer in het algemeen in de Europese Unie, aangezien de Europese Commissie in februari 2022 ook een voorstel heeft ingediend.
Download het persdossier
Lees meer informatie
NOOT AAN DE REDACTIE
(1) Zie details hieronder in de kerncijfers.
(2) Door de ngo's gepubliceerde rapporten waarin de verantwoording van banken, waaronder BNP Parisbas, over de afgelopen 5 jaar (2017-2022) wordt vastgesteld.
(3) Het Internationaal Energieagentschap stelt in zijn op 17 mei 2021 gepubliceerde rapport "Net Zero by 2050": "Buiten de reeds in 2021 toegezegde projecten zijn er in ons traject geen nieuwe olie- en gasvelden goed te keuren en zijn er geen nieuwe kolenmijnen of uitbreidingen van mijnen nodig.
(4) Oxfam Frankrijk, 2021. Banken en klimaat: de onenigheid in Parijs.
(5) Uit een analyse van 195 "mega"-olie- en gasprojecten van de grote spelers in de sector blijkt dat deze projecten volstaan om het resterende koolstofbudget van 1,5°C uit te putten. The Guardian, 2022. Revealed: the ‘carbon bombs’ set to trigger catastrophic climate breakdown.
(6) Zie details hieronder in de kerncijfers.
(7) Deze baanbrekende Franse wet zou een aanzienlijke vooruitgang moeten betekenen op het gebied van milieurechtvaardigheid. Zij verplicht bepaalde grote Franse multinationale ondernemingen, waaronder banken en andere financiële actoren, maatregelen te nemen om risico's van ernstige schendingen van de mensenrechten, de menselijke gezondheid en veiligheid en het milieu die voortvloeien uit hun eigen activiteiten en die van ondernemingen waarover zij direct of indirect zeggenschap hebben, alsmede die van hun leveranciers en onderaannemers met wie zij een vaste zakelijke relatie hebben, zowel in Frankrijk als daarbuiten, te onderkennen en te voorkomen. Deze maatregelen moeten jaarlijks worden gepubliceerd in een plan, daadwerkelijk worden uitgevoerd en door de onderneming worden gecontroleerd op hun doeltreffendheid.
(8) Zie details hieronder in de kerncijfers.
Alexandre Poidatz, beleidsmedewerker bij Oxfam Frankrijk is beschikbaar voor verdere toelichting.
kerncijfers
- BNP Parisbas is de belangrijkste financierder in Europa en de vijfde grootste financierder ter wereld van de ontwikkeling van fossiele brandstoffen, met 55 miljard dollar aan toegekende financiering tussen 2016 en 2021.
- BNP Parisbas is 's werelds belangrijkste financierder van de 8 Amerikaanse en Europese olie- en gasmultinationals - Total, Chevron, ExxonMobil, Shell, BP, ENI, Repsol, Equinor - met 43 miljard dollar financiering voor hun fossiele brandstofactiviteiten tussen 2016 en 2021.
- BNP Parisbas is 's werelds grootste financier van Arctische olie en gas, met bijna 6 miljard dollar aan financiering voor deze sector tussen 2016 en 2021.
- BNP Parisbas heeft 13.000 werknemers in België; 3,3 miljoen klanten; de Belgische staat is de belangrijkste aandeelhouder (ongeveer 7% van het kapitaal).
Deze financiële gegevens zijn afkomstig uit het internationale onderzoek Banking On Climate Chaos, dat jaarlijks wordt gepubliceerd en door bijna 500 maatschappelijke organisaties wereldwijd wordt ondersteund. Bovenstaande financieringsvolumes hebben betrekking op lening-, aandelen- en obligatietransacties - exclusief bilaterale transacties - waarbij BNP Parisbas tussen 2016 en 2021 betrokken was, in verhouding tot het aandeel van de ontvangende bedrijven in activiteiten op het gebied van fossiele brandstoffen of aangewezen subsectoren.
Rainforest Action Network, BankTrack, Indigenous Environmental Network, Oil Change International, Reclaim Finance, Sierra Club, Urgewald, March 2022, Banking on Climate Chaos - Fossil Fuel Finance Report 2022. Het verslag en de naar financiële actor en onderneming uitgesplitste databank zijn online beschikbaar.