Extreme honger is de afgelopen zes jaar meer dan verdubbeld in 10 van 's werelds ergste klimaat hotspots

In tien van 's werelds ergste klimaat hotspots - landen met het grootste aantal VN-oproepen als gevolg van extreme weersomstandigheden - is de acute honger de afgelopen zes jaar met 123% toegenomen, zo blijkt uit een vandaag gepubliceerd Oxfam-rapport.

Gabriela Bucher, directeur van Oxfam International, zei: "Klimaatverandering is niet langer een tikkende bom, het is een bom die zich nu in ons gezicht ontploft. Extreem weer zoals droogte, cyclonen en overstromingen - die in de afgelopen 50 jaar zijn vervijfvoudigd - komen vaker voor en zijn dodelijker."

Uit het rapport "Hunger in a heating world" blijkt dat deze 10 klimaat hotspots - Somalië, Haïti, Djibouti, Kenia, Niger, Afghanistan, Guatemala, Madagaskar, Burkina Faso en Zimbabwe - de afgelopen twee decennia herhaaldelijk zijn getroffen door extreem weer. Vandaag lijden 48 miljoen mensen in die landen acute honger (tegenover 21 miljoen in 2016), en 18 miljoen van hen staan op de rand van de hongerdood. Vrouwen en kleinschalige landbouwers worden het eerst en het hardst getroffen door de opwarming van de aarde en de daarmee gepaard gaande honger. Ze verliezen vaak hun huis, inkomen en toegang tot voedsel. Zo eten vrouwen minder voedsel met minder variatie, omdat ze eerst hun familie van eten willen voorzien.

"Voor miljoenen mensen die al te kampen hadden met conflicten en economische crises, worden herhaalde klimaatschokken fataal. Klimaatrampen overtreft het vermogen van armere mensen om ermee om te gaan en drijft hen dieper de hongerdood in," aldus Bucher.

• Somalië wordt geconfronteerd met de ergste droogte ooit, en in twee districten wordt hongersnood verwacht: Baidoa en Burhakaba. Een miljoen mensen zijn door de droogte gedwongen hun huizen te ontvluchten. Het land staat op de 172e plaats van 182 landen wat betreft de mate waarin het de klimaatverandering het hoofd kan bieden.
• In Kenia heeft de huidige droogte bijna 2,5 miljoen stuks vee gedood en 2,4 miljoen mensen honger laten lijden, waaronder honderdduizenden kinderen die ernstig ondervoed zijn.
• In Niger lijden momenteel 2,6 miljoen mensen acute honger (767 procent meer dan in 2016). De graanproductie is met bijna 40 procent gedaald doordat frequente klimaatschokken bovenop voortdurende conflicten de oogst steeds moeilijker hebben gemaakt. De productie van basisvoedingsmiddelen zoals gierst en sorghum kan nog verder dalen met 25 procent als de opwarming van de aarde meer dan 2°C bedraagt.
• In Burkina Faso is de honger sinds 2016 met maar liefst 1350 procent toegenomen, met in juni 2022 meer dan 3,4 miljoen mensen die extreme honger lijden als gevolg van gewapende conflicten en een verwoestijning van akker- en weidegronden. Een opwarming van meer dan 2°C zou de graanopbrengsten zoals gierst en sorghum waarschijnlijk met 15-25% doen dalen.
• In Guatemala heeft een ernstige droogte bijgedragen tot het verlies van bijna 80% van de maïsoogst en de verwoesting van koffieplantages. "We hebben acht dagen met bijna geen voedsel doorgebracht", zegt Mariana López, een moeder die in Naranjo in de droge corridor van Guatemala woont. De aanhoudende droogte dwong haar haar land te verkopen.

De door het klimaat veroorzaakte honger is een duidelijk bewijs van de mondiale ongelijkheid. De landen die het minst verantwoordelijk zijn voor de klimaatcrisis lijden het meest onder de gevolgen ervan en beschikken ook over de minste middelen om de crisis het hoofd te bieden. De 10 klimaat hotspots zijn samen verantwoordelijk voor slechts 0,13% van de wereldwijde koolstofemissies en staan daarmee op de onderste derde plaats van landen die het minst voorbereid zijn op de klimaatverandering.

Vervuilende industrielanden zoals die van de G20 - die 80 procent van de wereldeconomie controleren - zijn daarentegen samen verantwoordelijk voor meer dan driekwart van de wereldwijde koolstofuitstoot.

De dagelijkse winst van fossiele-brandstofbedrijven bedroeg de afgelopen 50 jaar gemiddeld 2,8 miljard dollar. Met minder dan 18 dagen van die winst zou de hele humanitaire oproep van de VN voor 2022 van 49 miljard dollar kunnen worden gefinancierd.

"Vooruitlopend op de bijeenkomsten van de Algemene Vergadering van de VN deze week en de COP 27 in november moeten vooral de leiders van de rijke vervuilende landen hun beloften om de uitstoot te verminderen, nakomen. Ze moeten betalen voor aanpassingsmaatregelen en schade in lage-inkomenslanden, en onmiddellijk levensreddende middelen injecteren om te voldoen aan de oproep van de VN om de zwaarst getroffen landen te helpen.

"We kunnen de klimaatcrisis niet oplossen zonder de systematische ongelijkheden in onze voedsel- en energiesystemen aan te pakken. Het verhogen van de belasting op supervervuilers zou de kosten gemakkelijk kunnen dekken. Slechts 1% van de gemiddelde jaarlijkse winst van de fossiele-brandstofbedrijven zou 10 miljard dollar opleveren, genoeg om het grootste deel van het tekort in de financiering van de humanitaire voedselzekerheidsoproep van de VN te dekken", aldus Bucher.

Schuldkwijtschelding kan regeringen ook helpen middelen vrij te maken om te investeren in klimaatmitigatie en honger tegen te gaan (financiering van programma's voor sociale bescherming en investeren in voedselproductie).

"De rijke en meest vervuilende landen hebben een morele verantwoordelijkheid om de landen met een laag inkomen die het meest door de klimaatcrisis worden getroffen, te compenseren. Dit is een morele verantwoordelijkheid, geen liefdadigheid", aldus Bucher.

noot aan de redactie

- Het FSIN is in 2017 begonnen met de productie van de Global Reports on Food Crises. Som van de bevolking in IPC3+ voedselonzekerheid in de tien landen in 2016 (Zie GRFC 2017, blz. 21) was 21,3 miljoen en in 2021 (Zie GRFC 2022, blz. 30 - 33) 47,5. De procentuele stijging is dus 123%.

- De berekeningen van degenen die in de 10 landen met honger worden geconfronteerd, zijn gebaseerd op het totale aantal mensen op IPC 4-niveau van voedselonzekerheid en hoger in 2021, volgens de GRFC 2022, zie Understanding IPC classification.

- De 10 ergste klimaathaarden werden berekend op basis van de landen met het grootste aantal oproepen van de VN in verband met extreem weer sinds 2000, waarbij het klimaat als "belangrijke oorzaak" van deze oproepen werd aangemerkt.   Bron: Oxfam's "Footing the Bill" rapport mei 2022.

- Het cijfer over de vervijfvoudiging van klimaatrampen komt uit de Atlas van sterfte en economische verliezen door weer-, klimaat- en waterextremen (1970-2019) van de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) (WMO-nr. 1267), Genève.

- De som van de cumulatieve koolstofemissies van de 10 klimaat hotspots voor 2020 bedraagt 0,002 biljoen ton koolstof - dat is 0,13% van de wereldemissies (1,69 biljoen ton koolstof) in datzelfde jaar. Bron Our World in Data.

- De som van de cumulatieve koolstofuitstoot van de G20-landen voor 2020 bedraagt 1,299570755 biljoen ton koolstof, dat is 76,60% van de wereldwijde koolstofuitstoot (1,696524177 biljoen ton). Bron Our World in Data.

- De rangorde van de 10 klimaat hotspots is 34% volgens berekeningen van percentielen van de indexscores van het Notre Dame Global Adaptation Initiative (ND-GAIN). ND-GAIN scores voor 2020 afkomstig van de ND-GAIN website.

- Voor het dagelijks gemiddelde van 2,8 miljard dollar winst van de fossiele-brandstofindustrie in de afgelopen 50 jaar, wat ook een jaarlijks gemiddelde is van 1,022 biljoen dollar, gebruikten we dit artikel uit 2022 van de Guardian: Revealed: oil sector's 'staggering' $3bn-a-day profits for last 50 years. Op basis van het dagelijkse gemiddelde berekenden we dat minder dan 18 dagen bedrijfswinst de volledige wereldwijde VN humanitaire oproep voor 2022 van 48,82 miljard dollar zou dekken. Wij gebruikten het jaarlijkse gemiddelde van 1 biljoen dollar om de opbrengst te berekenen van een extra belasting van 1% op de winsten van fossiele brandstoffen (10 miljard dollar).

- De humanitaire oproep van de VN voor 2022; Het onderdeel voedselzekerheid van de oproep bedraagt 15,9 miljard dollar, waarvan 10,4 miljard dollar op 8 september 2022 nog niet is gefinancierd.

- Beeldmateriaal uit de tien klimaat hotspots is beschikbaar.