Het vermogen van miljardairs in de EU stijgt met meer dan 400 miljard euro in de eerste helft van 2025

Het gezamenlijke vermogen van miljardairs in de EU is dit jaar in slechts zes maanden tijd met meer dan 400 miljard euro gestegen, wat neerkomt op meer dan twee miljard euro per dag. Dat blijkt uit het nieuwe rapport van Oxfam, “A European Agenda to Tax the Super-Rich”, dat is gepubliceerd in aanloop naar de EU bijeenkomst van de ministers van Financiën om te bespreken hoe de EU-begroting kan worden gefinancierd.  

In 2025 telde de EU bijna 500 miljardairs, 39 meer dan in 2024. Alleen al in het afgelopen jaar kwam er in de EU gemiddeld elke 9 dagen een nieuwe miljardair bij. In totaal bezitten de 3.600 rijkste Europeanen nu evenveel vermogen als de 181 miljoen armste Europeanen – het equivalent van de bevolking van Duitsland, Italië en Spanje samen.  

“Europa produceert miljardairs in recordtempo, terwijl miljoenen Europeanen moeite hebben om rond te komen”, aldus Julien Desiderio, belastingdeskundige bij Oxfam België. “Deze ongelijkheid is geen toeval, maar het gevolg van een bewust beleid.”  

Het rapport laat zien hoe het belastingbeleid al decennialang naar de hand wordt gezet van de superrijken, terwijl gewone mensen worden uitgeperst. Sinds de jaren 80 hebben EU-regeringen de belastingen voor de superrijken en bedrijven verlaagd, terwijl ze steeds meer rekenen op belastingen die voornamelijk door gewone Europeanen worden betaald, via lonen en btw. Deze trend gaat gepaard met druk op de financiering van openbare diensten en sociale bescherming. Als gevolg daarvan betaalt bijvoorbeeld in België de rijkste 1% gemiddeld 23% belasting over hun inkomen, tegenover 43% voor de gemiddelde burger. De nieuwe vermogenswinstbelasting die de Belgische regering voorstelt, zal deze onrechtvaardigheid niet veranderen, aangezien deze vol uitzonderingen voor miljonairs zit.  

Vandaag de dag is 8 op de 10 euro aan belastinginkomsten in de EU afkomstig van belastingen die voornamelijk door gewone Europeanen worden betaald. De vennootschapsbelasting, de belasting die bedrijven over hun winst betalen, maakt slechts 9% uit en de vermogensbelasting slechts 0,4%.  

Gewone Europeanen verdienen hun inkomen voornamelijk uit loon, dat gemiddeld tegen een hoger tarief wordt belast. Daarentegen worden de superrijken nog rijker terwijl ze minder betalen, door gebruik te maken van investeringen en holdings die in sommige EU-landen tegen lagere tarieven of helemaal niet worden belast.  

Ondertussen wordt vermogen zelf nauwelijks belast. Tien EU-landen hebben geen successierechten en slechts één EU-land, Spanje, heeft een vermogensbelasting. Dit betekent dat de superrijken vaak een veel lager effectief belastingtarief over hun inkomen en vermogen betalen dan gewone mensen.  

Terwijl de rijkdom in handen van een zeer klein aantal mensen is geëxplodeerd, zijn de Europese regeringen relatief armer geworden, omdat het grootste deel van de nieuwe rijkdom in particuliere handen terechtkomt in plaats van in de overheidsbegroting. In de jaren negentig bezaten regeringen ongeveer 10 % van de totale rijkdom – nu is dat bijna de helft minder, namelijk slechts 6 %. Op basis van de meest recente beschikbare gegevens schat Oxfam dat als de regeringen dat aandeel hadden behouden, de EU-landen in 2023 3,6 biljoen euro extra zouden hebben om te investeren in openbare diensten.  

"De taart is groter geworden, maar het aandeel van de overheid is gekrompen, waardoor er minder overblijft voor scholen en ziekenhuizen en de schuldenlast voor toekomstige generaties toeneemt, terwijl steeds meer in handen komt van de superrijken. De rijkdom sijpelt niet naar beneden, maar explodeert naar boven. In een land als België heeft de overheid de mogelijkheid om miljonairs te vragen hun eerlijke deel bij te dragen, maar ze geeft er de voorkeur aan hen belastingvoordelen te geven op vermogenswinst, hun sociale zekerheidsbijdragen te verlagen en zich te richten op zieken en gepensioneerden om de begroting in evenwicht te krijgen", aldus Desiderio.  

Een vermogensbelasting zou volgens berekeningen van het Federaal Planbureau 4,7 miljard euro kunnen opleveren voor de Belgische schatkist. Dit is het resultaat van een scenario waarin de belasting zou gelden voor vermogens van 1 miljoen euro of meer. Een dergelijke belasting zou van toepassing zijn op de rijkste vijf procent van de Belgen. Het tarief zou variëren van 1 tot 3 procent: hoe meer iemand bezit, hoe hoger de belasting.  

"We moeten de belastingregels in Europa dringend herschrijven om ervoor te zorgen dat iedereen zich eraan houdt en zijn deel van de belasting betaalt. België heeft vooral behoefte aan een fiscaal evenwicht tussen arbeid en kapitaal. Het is niet juist dat de rijksten nu door de overheid worden beschermd, terwijl de meest kwetsbaren en de middenklasse de rekening moeten betalen. Het is dringend noodzakelijk dat de rijksten meer bijdragen aan de collectieve solidariteit. Dit is nodig om de inkomens van de middenklasse en de meest kwetsbaren te verhogen en tegelijkertijd de solidariteitsmechanismen te behouden die ten grondslag liggen aan openbare diensten en sociale bescherming", aldus Desiderio.  

Opmerkingen voor de redactie  

De EU-ministers van Financiën komen morgen bijeen om de recente voorstellen van de Commissie voor nieuwe eigen middelen van de EU te bespreken. Oxfam stelt voor dat ze ook een belasting op extreme rijkdom, een belasting op de winsten van de fossiele brandstofindustrie en luchtvaartbelastingen overwegen.  

Dinsdag 14 oktober presenteert Oxfam zijn rapport tijdens ‘Inequality and taxation of extreme wealth: what role for the EU?’, dat van 16.15 tot 18.15 uur wordt gehouden in het Europees Parlement. De presentatie wordt gevolgd door twee panels waarin experts en politici bijeenkomen om te discussiëren over de rol die Europese instellingen en lidstaten zouden kunnen spelen bij het belasten van de rijkste individuen. De Belgische miljonair Bruno Fierens is een van de sprekers. Gelieve u online in te schrijven.  

Download het rapport “A European Agenda to Tax the Super-Rich” en de bijbehorende methodologische nota. Het rapport concludeert:  

• Het gezamenlijke vermogen van de miljardairs in de EU is in de eerste zes maanden van 2025 met 405 miljard euro gegroeid en bedroeg eind juni 2,3 biljoen euro.  

• In 2025 telde de EU 487 miljardairs, 39 meer dan in 2024. Deze gegevens worden jaarlijks in maart bijgewerkt.  

• In 2023 bezat de armste helft van de bevolking in de EU (181 miljoen volwassenen) hetzelfde aandeel in de Europese rijkdom (3,4 %) als de rijkste 0,001 % (3 600 volwassenen). 

• In 2022 was meer dan 80 % van de totale belastinginkomsten in de EU-landen afkomstig van belastingen die voornamelijk door gewone mensen werden betaald, via lonen of btw. 

Het rapport bevat voorstellen voor de EU om de superrijken te belasten. Oxfam pleit voor:  

• Een vermogensbelasting met tarieven die hoog genoeg zijn om ongelijkheid te verminderen.  

• Hogere toptarieven voor de inkomstenbelasting voor de rijkste 1% en een belasting op inkomsten uit dividenden en vermogenswinst die minstens even hoog is als die op lonen.  

• Progressieve en effectieve successierechten en onroerendgoedbelasting, aangepast aan de werkelijke waarde van woningen, bedrijfsactiva en grond. 

• EU-brede regels om een einde te maken aan schadelijke belastingstelsels die alleen ten goede komen aan de superrijken, ten koste van gewone mensen.  

• Een Europees vermogensregister om vermogen te volgen.  

• Een Europese gemeenschappelijke norm voor de belastingheffing op kapitaal.  

• Meer transparantie over hoeveel de rijksten daadwerkelijk aan belastingen betalen.  

Volgens Oxfam zou een EU-brede vermogensbelasting van maximaal 5% voor miljonairs en miljardairs jaarlijks 286,5 miljard euro kunnen opleveren. Dat komt overeen met het nieuwe voorstel van de Commissie voor de EU-begroting op jaarbasis.  

Sinds de jaren tachtig hebben de EU-landen de vermogensbelasting en de hoogste inkomsten- en vennootschapsbelastingtarieven drastisch verlaagd, terwijl ze meer zijn gaan leunen op loon- en verbruiksbelastingen – belastingen op goederen en diensten – die vooral gezinnen en personen met een laag inkomen hard treffen.  

Tussen 1995 en 2023 is het netto nationaal vermogen in de EU met 126,3 % gestegen, bijna volledig als gevolg van een toename van het netto particulier vermogen (+136,1 %). Het netto publiek vermogen, dat in handen is van lokale en centrale overheden, is slechts met 40,4 % gestegen en het aandeel ervan is gedaald van 10 % naar 6 %.  

Volgens de Eurobarometer van 2025 is 65 % van de Europeanen voorstander van een belasting voor de rijkste personen om ervoor te zorgen dat zij een minimum aan belasting betalen.