Belgisch klimaatplan: welke plaats voor mensenrechten?
De afgelopen zes maanden hebben tienduizenden burgers betoogd om een ambitieus en sociaal rechtvaardig klimaatbeleid te eisen. De klimaatwet die de demonstranten eisten is echter niet aangenomen.
Misschien komt het weer op de politieke agenda zodra België een nieuwe regering heeft. Eén ding is zeker: België zal in ieder geval in december 2019 zijn Nationaal Geïntegreerd Energie- en Klimaatplan voor 2021-2030 moeten indienen.
wat is een klimaatplan?
Dit plan geeft aan hoe België de op Europees niveau vastgelegde doelstellingen wil bereiken. Ons land moet met name de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met 35% verminderen ten opzichte van 2005. Om in die richting vooruitgang te boeken, hebben de 28 landen eind 2018 hun eerste nationale voorstellen ingediend.
De Europese wetgeving verplicht elk land ook om een openbare raadpleging op te zetten, wat onze regering in lopende zaken op 4 juni heeft gedaan. Die zal tot 15 juli toegankelijk zijn en geeft de burgers de kans zich uit te spreken over de verbintenissen die op Belgisch niveau zijn aangegaan.
Klimaatwet of niet, België zal dit plan moeten afronden en de Europese Unie zal erop toezien dat het wordt nageleefd. Maar er blijft weinig tijd over om te handelen in het licht van de klimaatcrisis. De Europese wetgeving heeft de verdienste te bestaan, maar zij integreert niet de aanbevelingen van het IPCC om de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met 65% te verminderen ten opzichte van 1990 om de temperatuurstijging te beperken tot + 1,5ºC. Een Belgische klimaatwet zou het mogelijk maken deze ambitieuzere doelstellingen te integreren. Vele landen zoals het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Nederland hebben er al een aangenomen. Het is dus vooral een kwestie van politieke wil.
belgisch klimaatplan is niet inclusief genoeg
Het Klimaatplan bevat geen garanties voor de bescherming van de mensenrechten, hoewel dit door de EU wordt vereist en in het klimaatakkoord van de COP van Parijs in 2015 is voorzien. Afgezien van enkele verwijzingen naar brandstofarmoede in België, bevat het plan geen verwijzing naar voedselzekerheid, genderrechtvaardigheid of andere duurzame ontwikkelingsdoelstellingen.
welke gevolgen zijn er voor klimaatkwetsbare landen ?
Het Klimaatplan voorziet een ongekende toename van het gebruik van biobrandstoffen. De meeste van deze biobrandstoffen worden echter niet in België geproduceerd, maar in Paraguay, Brazilië en Argentinië, waar al mensenrechtenschendingen zijn gemeld. Een recent rapport van Oxfam laat zien hoe mensen in Tanzania uit hun huizen zijn verdreven om biobrandstoffen voor de Belgische markt te produceren. Bovendien nemen seksueel geweld, verkrachting en andere vormen van misbruik van vrouwen en meisjes dramatisch toe wanneer deze plantages inbreuk maken op gemeenschapsgrond.
Een stijging van de temperatuur zal belangrijke gevolgen hebben voor de mensen in het klimaatkwetsbare landen. Er zijn aanwijzingen dat klimaatverandering de intensiteit en frequentie van cyclonen verandert. De humanitaire crises die volgden op de cyclonen Idai en Kenneth in zuidelijk Afrika hebben opnieuw de verwoestende gevolgen van dergelijke gebeurtenissen aangetoond.
Zoals uit het recente rapport van een groep Belgische deskundigen blijkt, maakt de huidige versie van het klimaatplan het niet mogelijk de doelstellingen van het akkoord van Parijs te halen en ruim vóór 2050 een rechtvaardige overgang naar een koolstofarme samenleving tot stand te brengen.
Neem deel aan de publieke raadpleging
Als u de Belgische overheid ook wil vragen om in haar klimaatbeleid de mensenrechten te respecteren en het aandeel van biobrandstoffen in haar Klimaatplan drastisch te verminderen, neem dan deel aan de publieke raadpleging.
Oxfam heeft haar aanbevelingen voor de mensenrechten in het Klimaatplan al opgestuurd. U kunt dit document ook naar het onderzoeksbureau sturen door het te mailen naar: pnec@enquete.belgium.be.