Cacaobarometer 2022: hogere cacaoprijs cruciale factor voor duurzame keten
Ondanks de toename aan duurzaamheidsinitiatieven in de cacaosector, houden problemen als kinderarbeid en ontbossing aan. De beste manier om boeren aan een leefbaar inkomen te helpen, is door hogere prijzen te betalen. Om hun duurzaamheidsdoelstellingen te behalen, moeten bedrijven daarom in de eerste plaats hun aankooppraktijken wijzigen.
In de tweejaarlijkse Cacaobarometer maakt een brede coalitie van middenveldorganisaties (waaronder Oxfam) een evaluatie van de duurzaamheidsprestaties in de cacaosector. De Cacaobarometer 2022 toont aan dat hogere prijzen een veel hogere impact hebben op het inkomen van cacaoboeren dan een verhoogde productiviteit. Toch is het nog steeds die laatste strategie die schuilt achter de meeste duurzaamheidslabels in de sector. De aanhoudende armoede leidt tot een hele reeks van mensenrechtenschendingen zoals ondervoeding, gebrek aan toegang tot onderwijs en gezondheidszorg. Bovendien is de armoede ook de drijvende kracht achter de kinderarbeid die helaas inherent is aan de cacaosector en achter de ontbossing van grote delen van het West-Afrikaanse regenwoud.
Enerzijds spenderen multinationals miljoenen aan hun duurzaamheidsprojecten. Anderzijds verdienen ze miljarden aan de lage prijzen die ze weten af te dwingen.
zegt Bart Van Besien, beleidsmedewerker bij Oxfam België.
De cijfers van de cacaobarometer moeten de industrie dan ook uit zijn ontkenningsfase halen. De tot dusver gevolgde aanpak om de armoede onder boeren te verhogen zal de inkomenskloof niet overbruggen; hogere opbrengsten leiden niet noodzakelijk tot een hoger netto-inkomen, maar wel tot grotere risico's voor de boeren. Een hogere prijs betalen is een veel effectievere manier om boeren aan een leefbaar inkomen te helpen. De huidige duurzaamheidsstrategieën leggen de lasten nog steeds op de zwakste schouders. De decennialange roep om hogere prijzen is tot dusver niet beantwoord. In plaats daarvan focust men zich op wat de landbouwer anders moet doen, zoals hogere opbrengsten en gediversifieerde productie.
engagement voor leefbaar inkomen
Nochtans engageerde de volledige Belgische chocoladesector zich al in 2018 om de kloof naar een leefbaar inkomen te overbruggen bij de ondertekening van het Beyond Chocolate Charter. Behalve een aantal pilootprojecten, blijft de structurele verandering echter op zich wachten. Tegelijkertijd heeft de internationale chocoladesector – na een korte terugval door COVID-19 – er alweer enkele boerenjaren opzitten door de lage aankoopprijs voor cacao en de hoge verkoopprijs aan de consument.
Prijs als inzet van machtsstrijd
Het hevige verzet om hogere prijzen te betalen bij de chocolade-industrie blijkt ook uit de oplopende spanningen tussen de overheden van Ghana en Ivoorkust enerzijds en de chocolademultinationals anderzijds. De inzet van de spanningen is de “Living Income Differential (LID)”: een premie die de West-Afrikaanse landen eisen om de cacaoprijs voor de sterk verarmde boeren te stabiliseren. Dit heeft er echter toe geleid dat de industrie dan wel de LID betaalt, maar tegelijk een sterke korting wist af te dwingen op een andere premie: de “country origin differentials” voor Ghana en Ivoorkust werden negatief. Het resultaat is dat de prijs voor cacaoboeren ongewijzigd is.
Dit heeft de voorbije maanden geleid tot hoog spel. Ghana en Ivoorkust weigeren nog cacao te verkopen aan een negatieve “country differential”. Daardoor geraakt de cacao uit die landen slechts mondjesmaat verkocht, wat een drama is voor cacaoproducenten. Cacao is er 20% van het BBP en is de belangrijkste inkomensbron voor ongeveer 2 miljoen gezinnen. Die cacao niet kunnen verkopen leidt tot menselijke drama’s zoals ondervoeding en kindersterfte.
Een ander businessmodel is mogelijk
Oxfam besliste in 2018 haar engagement voor een leefbaar inkomen kracht bij te zetten. Bovenop de Fairtrade-minimumprijs en -premie betaalt Oxfam voor haar Bite –to Fight-repen nog eens 1.068 $/ton rechtstreeks aan de boeren. “Het levert een enorme impact op voor het inkomen van die boeren, en tegelijk is de meerkost - met +/- 5 eurocent per chocoladereep - minimaal voor de consument,” zegt Van Besien.
“Door zich direct te engageren met cacaoproducenten kunnen bedrijven een enorm verschil maken. Boeren worden nog te vaak aan hun lot overgelaten en duurzaamheidsprogramma’s houden geen rekening met de persoonlijke opvolging voor cacaoboeren, wat nochtans cruciaal is. Een duurzame cacaosector is enkel mogelijk als bedrijven op een oprechte manier risico’s en profijt beginnen delen met de cacaoboeren,” legt Julien N’guessan Tayoro uit, projectcoördinator van het Oxfam Bite – to – Fight - project in Ivoorkust.
Noot aan de redactie:
- Bart Van Besien is beschikbaar voor verdere toelichting.
- De Cacaobarometer 2022 verschijnt te midden van oplopende spanningen tussen enerzijds Ivoorkust en Ghana (de twee grootste cacaoproducerende landen) en de chocolademultinationals anderzijds. De weigering van die laatsten om hogere prijzen te betalen, heeft geleid tot een stilstand van de cacaoverkoop, een rampscenario voor cacaoboeren. Meer context over deze machtsstrijd vindt u terug in POLITICO.
- De meeste bedrijven deelden de voorbije jaren trots hun hoge winstcijfers; Covid-19 had uiteindelijk een beperkte impact. Zowel Olam als Cargill rapporteerden recordwinsten in 2021. Mondelez, Hershey’s en Barry Callebaut hadden het over goede winstcijfers in hun verslagen voor aandeelhouders in 2022. Volgens Mondelez was dat vooral te danken aan hogere prijzen die de consument betaalt voor hun producten.