Boerenprotesten benadrukken hoe West-Afrikaanse producenten worden getroffen door het GLB en vrijhandelsovereenkomsten
Op een moment dat de Europese Unie getuige is van boerenprotesten als gevolg van de druk van lage wereldprijzen en asociale milieuregels, roept een coalitie van Europese NGO's, waaronder Oxfam België en Humundi, op tot een grondige hervorming van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) en een eerlijke herziening van de vrijhandelsovereenkomsten.
In hun nieuwe rapport "What trade and tax policies for the sustainable development of local dairy value chains in West Africa" richten de ngo’s hun aandacht op de problemen die Europese boeren verbinden met boeren in de rest van de wereld. Al deze boeren, landarbeiders, inheemse volken, veefokkers en agropastoralisten worden op de een of andere manier getroffen door het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid en vrijhandelsovereenkomsten. De coalitie benadrukt dat de huidige protesten een kans vormen om na te denken over de wereldwijde impact van dit beleid, in het bijzonder in West-Afrika.
De NGO's wijzen op de structurele gebreken van het economische en landbouwsysteem zoals dat vandaag georganiseerd is. In de zuivelsector zijn zowel Europese als West-Afrikaanse producenten vaak in het nadeel als het gaat om de dynamiek van de wereldmarkt. In Europa worden boeren, ondanks de hoge kwaliteit van hun melkproductie, gedwongen om hun melk tegen extreem lage prijzen te verkopen, vaak onder de productiekosten, vanwege overproductie en de druk om concurrerend te blijven op de internationale markt.
Door de GLB-subsidies en het ontbreken van een marktreguleringsmechanisme sinds de afschaffing van de melkquota in 2015, is er een proces van dumping van Europese zuivelproducten aan de gang op de West-Afrikaanse markten, waar deze invoer wordt verkocht tegen prijzen die 30 tot 50 procent lager liggen dan die voor lokale melk. In 2021 was 34,9% van de melk die in de regio werd geconsumeerd, afkomstig van mengsels van mager melkpoeder dat opnieuw werd vetgemest met palmolie - meer dan lokale koemelk of enig ander zuivelproduct. Meer dan twee derde van deze invoer is van Europese oorsprong.
Deze dumping ondermijnt niet alleen het vermogen van lokale producenten om te concurreren op hun eigen markten, maar bedreigt ook de levensvatbaarheid van de lokale landbouw, die essentieel is voor de economie en voedselzekerheid in de regio.
"Europese zuiveldumping creëert een verlies-verlies situatie voor boeren op beide continenten", zegt Benoît De Waegeneer, secretaris-generaal van Humundi.
Uit het rapport blijkt dat het handelsbeleid en de handelsovereenkomsten de markten in onder meer Senegal, Nigeria en Burkina Faso destabiliseren en een impact hebben op de economie, de voedselzekerheid en de doelstellingen van duurzame ontwikkeling. Het rapport laat ook zien dat West-Afrikaanse en Europese boeren in feite een aantal eisen gemeen hebben. Een daarvan is de wens om een gunstig klimaat te creëren voor de ontwikkeling van lokale zuivelsectoren in West-Afrika. Het beschermen van lokale industrieën in West-Afrika en het ondersteunen van Europese boeren zijn twee zijden van dezelfde medaille.
In een poging tot solidariteit en op basis van hun nieuwe studie, roepen de NGO's op tot een grondige hervorming van het GLB en een eerlijke herziening van de vrijhandelsakkoorden. "Met deze studie willen we ervoor zorgen dat het beleid niet alleen de belangen van grote agrovoedingsbedrijven en exporteurs dient, maar ook rekening houdt met de behoeften en rechten van kleinschalige boeren en veehouders, zowel in Europa als in West-Afrika", besluit Fairouz Gazdallah, beleidsmedewerker voedselsystemen bij Oxfam België.
Noot aan de redactie
Fairouz Gazdallah is beschikbaar voor verdere toelichting.