Verlies- en schadefonds op COP27 een monumentale overwinning, mits goed gefinancierd: Oxfam.
In een reactie op het slotcommuniqué van de COP27-klimaatbesprekingen in Sharm El-Sheikh zei Gabriela Bucher, uitvoerend directeur van Oxfam International:
"De oprichting van een verlies- en schadefonds is een monumentale prestatie voor kwetsbare landen en gemeenschappen in de frontlinie van de klimaatcrisis. Zij vragen al meer dan 30 jaar om financiering om de verwoestende gevolgen van de klimaatverandering op te vangen.
"Gezien de urgentie ter plaatse moet het fonds zo snel mogelijk operationeel worden. Rijke landen die grotendeels verantwoordelijk zijn voor de opwarming van onze planeet moeten onmiddellijk aanzienlijke nieuwe en aanvullende middelen vrijmaken om klimaatgerelateerde schade in kwetsbare landen te betalen.
"In Oost-Afrika lijden bijna 40 miljoen mensen honger als gevolg van het klimaat. Recente catastrofale overstromingen in Pakistan hebben meer dan 30 miljard dollar schade en economische verliezen veroorzaakt en 10 tot 12 procent van het landoppervlak onder water gezet, waardoor meer dan 33 miljoen mensen zijn getroffen. De lijst van extreme weersomstandigheden en rampen groeit, evenals de verwoestende gevolgen voor gemeenschappen.
"Hoewel wij de oprichting van het schadefonds toejuichen, blijven wij ons ernstig zorgen maken over het feit dat de landen er niet in slagen overeenstemming te bereiken over een billijke en dringende uitfasering van alle fossiele brandstoffen. De wereld is op weg naar een catastrofale opwarming van 2,8°C.
"Rijke landen, vooral de VS en die in de EU, hebben nagelaten hun macht en middelen aan te wenden om hun eerlijke deel van de verantwoordelijkheid en hun morele en wettelijke verplichtingen na te komen. Rijke landen en veel middeninkomenslanden die daartoe in staat zijn, stappen niet snel genoeg af van fossiele brandstoffen om de opwarming onder de 1,5°C te houden, wat leidt tot meer verliezen, schade en lijden. De rijke landen verstrekken niet de nodige financiële middelen om de ontwikkelingslanden te helpen de sprong naar hernieuwbare energie te maken.
"De rijke landen hebben hun belofte van 100 miljard dollar voor klimaatfinanciering gebroken en op de COP27 met succes de tekst geblokkeerd die hen zou hebben verplicht eerdere tekorten te compenseren door meer klimaatfinanciering te voorzien de volgende jaren. Er zijn triljoenen aan klimaatfinanciering nodig voor aanpassing en mitigatie. Gezien hun verantwoordelijkheid voor de klimaatcrisis hadden de rijke landen op zijn minst een duidelijk plan kunnen geven over hoe zij de 600 miljard dollar die zij tussen 2020 en 2025 hadden beloofd, kunnen realiseren.
België
De deelnemende landen zijn er op het laatste moment en na veel spanning in geslaagd overeenstemming te bereiken over het herzien van het genderactieplan, dat zelfs onder verwijzing naar de uitvoeringsmiddelen inhoudelijk tekortschiet om genderrechtvaardigheid te bevorderen, met name in kwetsbare landen.
"Wij zijn ontsteld over de discussies om het genderactieplan te herzien, dat de kern vormde van de UNFCCC-processen voor genderresponsieve klimaatactie. Gender wordt in de besluiten van de klimaatonderhandelingen niet of nauwelijks genoemd", aldus Gabriela Bucher.
"Het gebrek aan ambitie in termen van feministische klimaatrechtvaardigheid op de COP mag België niet tegenhouden. Het is van essentieel belang dat de inspanningen worden voortgezet op nationaal niveau, waar de uitvoering plaatsvindt. Wij blijven alert op het Nationaal Klimaat Energie Plan. België moet ook de samenwerkingslanden steunen om vooruitgang te boeken in deze kwestie", benadrukt Alba Saray Pérez Terán, klimaatadviseur bij Oxfam België.
Klimaataanpassing is wel erkend als een van de prioritaire aspecten voor de landbouw in de nieuwe "Sharm el-Sheikh joint work", een erfenis van het Koronivia werk. Oxfam verwelkomt de opname van veel elementen over agro-ecologie, kleinschalige boeren en een systemische kijk op voedselsystemen en voedselzekerheid, maar herinnert eraan dat het Groene Klimaatfonds slechts 12% van zijn middelen besteedt aan landbouwprojecten die niet noodzakelijkerwijs agroecologisch zijn. België moet dit aspect blijven versterken. Meer dan 50 Belgische organisaties en academici hebben in de aanloop naar COP27 een brief over dit onderwerp ondertekend.
"De klimaatcrisis gaat over ongelijkheid en onrechtvaardigheid. Gemeenschappen aan de frontlinie van de klimaatcrisis dragen de zwaarste lasten van door het klimaat veroorzaakte rampen, naast meerdere crises zoals conflicten en economische schokken. Wereldleiders moeten politieke verschillen opzij schuiven en de behoeften van deze gemeenschappen op de eerste plaats zetten," aldus Bucher.