Twee jaar conflict in Soedan: : 's werelds grootste humanitaire crisis vormt een bedreiging voor de stabiliteit in de regio

Nu het conflict in Soedan zijn derde jaar ingaat, breiden massale ontheemding en gevechten zich uit naar de buurlanden, waardoor de al catastrofale humanitaire crisis verergert. Het naderende regenseizoen, in combinatie met bezuinigingen op de hulp door de VS en andere belangrijke donoren, zal de humanitaire inspanningen ernstig belemmeren en miljoenen levens in gevaar brengen, zo waarschuwt een nieuw rapport van Oxfam vandaag. 

Het wrede conflict in Soedan heeft 's werelds grootste humanitaire crisis veroorzaakt. Meer dan 12,7 miljoen mensen -bijna een derde van de bevolking- zijn hun huizen ontvlucht, waarvan 3,7 miljoen naar buurlanden. Een op de twee Soedanezen lijdt honger. In vijf gebieden in het land heerst al hongersnood en nog eens bijna acht miljoen mensen lopen het risico om te verhongeren. 

De komende regens kunnen wegen in modder veranderen en vitale bruggen doen instorten, waardoor hele gebieden worden afgesneden van essentiële hulp en diensten. Deze periode valt samen met het jaarlijkse magere seizoen, wanneer de voedselonzekerheid al piekt.  

Het Oxfam-rapport - The Unravelling of the World's Largest Humanitarian Disaster: From the Sahel to the Red Sea - dat samen met humanitaire organisaties die reageren op de crisis in Soedan is gepubliceerd, benadrukt de onthutsende menselijke kosten van het conflict in Soedan. Het waarschuwt dat de crisis nu overslaat naar de buurlanden Zuid-Soedan en Tsjaad, waar de humanitaire nood al nijpend is.  

Fati N'Zi-Hassane, directeur van Oxfam in Afrika, zei: 

"We zijn al getuige van confrontaties tussen gewapende groepen uit Zuid-Soedan en Soedan. Deze onstabiele situatie kan elk moment uitbarsten. Tenzij de gevechten stoppen en de humanitaire crisis wordt aangepakt, kan de situatie snel uitgroeien tot een regelrechte regionale catastrofe."  

Twee van de gastlanden, Zuid-Sudan en Tsjaad, behoren al tot de armste landen ter wereld. Ze kampen met aanhoudende conflicten, voedselonzekerheid en klimaatschokken, waardoor ze niet goed in staat zijn om de crisis te beheersen. 

In Zuid-Soedan heeft de komst van mensen die het conflict in Sudan ontvluchten de druk op de toch al schaarse hulpbronnen verhoogd, waardoor de lokale spanningen toenemen en de fragiele vrede die Zuid-Soedan met veel moeite heeft weten te handhaven, in gevaar komt.  

Nadia, moeder van de vijfjarige Ismail, vluchtte nadat soldaten haar man en twee andere kinderen hadden gedood. Ze heeft nu onderdak in Renk, Zuid-Soedan, en vertelt: "De oorlog heeft ons alles afgenomen. We vertrokken met niets anders dan de kleren op onze rug. Hier zijn we veilig voor kogels, maar er is geen eten, we sterven van de honger." 

Uit het rapport blijkt ook dat 17 miljoen kinderen in Soedan niet naar school gaan, terwijl 65 procent van de vluchtelingenkinderen in Tsjaad geen toegang heeft tot onderwijs - waardoor het risico op kinderarbeid, uithuwelijking, mensenhandel en rekrutering door gewapende groepen toeneemt. 

Voor het eerst in de geschiedenis van de moderne humanitaire hulpverlening heeft één land - Soedan - meer dan 30 miljoen mensen die humanitaire hulp nodig hebben. Maar ondanks de snel verslechterende humanitaire crisis schiet de internationale steun ernstig tekort. Tot nu toe is slechts 10 procent van de oproep van de VN voor Soedan van dit jaar gehonoreerd. 

De recente opschorting van ongeveer 64 miljoen dollar USAID-financiering voor Tsjaad en Zuid-Soedan in 2025 heeft ook een zware klap toegebracht aan de levensreddende inspanningen. In 2024 waren de VS de grootste donor voor beide landen.  

"Blind zijn voor deze crisis zou niet alleen een diep politiek en moreel falen zijn, maar ook een falen van onze menselijkheid. Zonder onmiddellijke financiële injectie zullen miljoenen mensen sterven van de honger of door ziekte," voegde N'Zi-Hassane eraan toe. 

Het rapport dringt er bij alle strijdende partijen op aan om de gevechten te staken en prioriteit te geven aan diplomatie om een onmiddellijk en duurzaam staakt-het-vuren te bewerkstelligen.  

Noot voor de redactie 

- Het rapport, dat onder embargo beschikbaar is, is gezamenlijk onderschreven door Sudan and South-Sudan Forum, Inter Agency Working Group (IAWG) voor Oost- en Centraal-Afrika en Forum des ONG en Afrique de l'Ouest et centrale (FONGI) 

- Oxfam ondersteunt 150.000 mensen die het conflict ontvluchten naar Renk, Zuid-Sudan, en heeft 94.562 vluchtelingen in het oostelijke deel van Tsjaad bereikt met levensreddend schoon water, hygiënefaciliteiten en contant geld.  

- Soedan is momenteel goed voor 1 op de 8 binnenlandse ontheemden wereldwijd en 1 op de 13 vluchtelingen wereldwijd, waarmee het de grootste ontheemdencrisis ter wereld is. 

- Door de oorlog in Soedan hebben 4,8 miljoen mensen in de buurlanden (Egypte, Libië, Zuid-Soedan, Tsjaad, Ethiopië en Oeganda) dringend humanitaire hulp nodig. Dit is meer dan het dubbele van 1,8 miljoen medio 2023. 

- Ondanks de financieringsbehoeften werd vorig jaar slechts een derde van het regionale plan voor vluchtelingenhulp uitgevoerd. 

- In Zuid-Soedan is het aantal mensen dat hulp nodig heeft de afgelopen tien jaar meer dan verdubbeld - van 4,1 miljoen in 2015 tot 9 miljoen in 2025, terwijl in Tsjaad een op de drie mensen - ongeveer 7 miljoen mensen - hulp nodig heeft in 2025. 

- De oproep van de VN voor het Sudan Humanitarian Response Plan voor 2025 was US$ 434,5 miljoen. Volgens de Financial Tracking Service van UNOCHA is slechts 10 procent van dit bedrag gefinancierd. 

- Ongeveer 64 miljoen dollar USAID-financiering voor Tsjaad en Zuid-Soedan in 2025 is geschrapt. Bron: The Center for Global Development. 

- In december 2024 classificeerde de Famine Review Committee (FRC) een hongersnood (IPC fase 5) in vijf gebieden in Soedan: De kampen Zamzam, Abu Shouk en Al Salam in Al Fasher en in het westelijke Nuba-gebergte. De FRC voorspelde ook dat de hongersnood zich tegen mei 2025 zou uitbreiden naar vijf andere gebieden.