Positienota van de fairtradebeweging voor COP25: “Geen veerkracht zonder handelsrechtvaardigheid”

Kleinschalige landbouwers moeten centraal staan in de onderhandelingen rond de mondiale klimaatcrisis

De brandhaarden in het Amazonewoud, de mondiale sociale onrust, en de wereldwijde protesten voor het klimaat (Fridays for Future) maken duidelijk dat onze planeet zich in een noodsituatie bevindt. Een belangrijk signaal voor de 25ste Conferentie van de Partijen van het Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering (UNFCCC). Kleinschalige landbouwers staan centraal in deze crisis. Zij worden steeds meer geconfronteerd met droogtes, overstromingen en onvoorspelbare weerpatronen. Vele van hen zien migratie als enige overlevingsstrategie, en kiezen er voor om hun velden achter te laten. Concrete en ambitieuze actie is hoognodig nodig om de bekommernissen rond migratie en voedselonzekerheid tegemoet te komen en zo de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen (SDGs) alsnog te behalen. Om die reden roept de fairtradebeweging de partijen van de UNFCCC op te erkennen dat een eerlijk handelsbeleid en eerlijke handelspraktijken cruciale componenten zijn in klimaatmitigatie en -adaptiestrategieën. Investeringen zijn noodzakelijk om te werken aan een veerkrachtige economie gebaseerd op sociale en economische rechtvaardigheid.

Oneerlijke prijzen ondermijnen de veerkracht van kleinschalige landbouwers

De klimaatcrisis is in grote mate te wijten aan de hedendaagse dominante ondernemingsmodellen die winst vooropstellen ten koste van het welzijn van onze planeet en haar bewoners. De grote meerderheid van kleinschalige landbouwers, in totaal zo’n 800 miljoen, hebben niet de mogelijkheid te investeren in klimaatadaptie of -mitigatie. Oneerlijke handelspraktijken in mondiale aanvoerketens zorgen ervoor dat deze landbouwers niet de middelen hebben om te kiezen voor landbouwmethoden die de impact van klimaatverandering helpen af te zwakken. Bovendien hebben landbouwers vaak geen toegang tot financiering of verzekeringsstelsels die hen zou beschermen tegen de gevolgen van de opwarming van de aarde. Ons huidig consumptie- en productiemodel, alsook het gebrek aan regelgeving in het voordeel van eerlijke en duurzame bedrijfspraktijken, in het bijzonder in de landbouw- en voedselsector, belemmeren ambitieuze pogingen tot bescherming van het leefmilieu en maken het moeilijker om tegemoet te komen aan de noden van de kleinschalige landbouwers in de vuurlinie van de klimaatcrisis.

Er zijn echter praktische oplossingen om deze oneerlijke handelspraktijken tegen te gaan. De fairtradebeweging kent haar oorsprong in de strijd tegen de disfunctionele conventionele aanvoerketens. Deze bestendigen wereldwijd de armoede van gemarginaliseerde gemeenschappen in plaats van wederzijds voordelige handelsrelaties op te zetten. De fairtradebeweging brengt een eerlijk en duurzaam bedrijfsmodel in de praktijk, gericht op een betere verloning en prijs via een transparante handelsrelatie. Ze verzekert waardige werkomstandigheden en legt de macht in de handen van zij die voordien onderaan de voedselketen stonden. De fairtradebeweging pleit actief bij overheden, de Europese Unie en internationale instituties voor een eerlijk handelskader zodat de transitie naar een eerlijk en duurzame mondiale economie kan worden ingezet. Deze inspanningen zijn er onder andere op gericht de veerkracht van kleinschalige landbouwers en arbeiders te versterken. De fairtradebeweging staat voor een nieuw sociaal contract tussen landbouwers, producenten, arbeiders, overheden en consumenten met het oog op het bereiken van sociale en ecologische duurzaamheid die nodig is om de klimaatcrisis te lijf te gaan.