Ons eindoordeel over de klimaattop in Glasgow

Na maanden actie voeren in België, zetten we de strijd voort in Glasgow. Terwijl onze beleidsmedewerker klimaat Alba Saray Pérez Terán in gesprek ging met onze politieke leiders, zakten ook onze jonge klimaatambassadeurs naar Glasgow af. Zij reisden mee met Spark, een Europees project dat jongeren uit 12 landen samenbracht. Ze voerden samen actie, schreven opiniestukken en brachten live verslag uit van hun avonturen.    Tijdens de COP overhandigde Alba de handtekeningen van de 5200 Belgen die onze klimaatpetitie ondertekenden aan Minister van Klimaat Zakia Khattabi. Samen vroegen we onze Belgische vertegenwoordigers van België een deel te maken van de oplossing, in plaats van een deel van het probleem.   Op de valreep (COP 26 eindigde 24 uur te laat), kwamen de 197 landen tot een klimaatakkoord. We maken de balans op.  

Hoop op 1,5° blijft leven

Het overeengekomen akkoord is verre van volmaakt, maar geeft wel een impuls aan de strijd tegen de klimaatcrisis. Het moet nu worden vertaald naar ambitieuze en solidaire maatregelen.    Het akkoord om op korte termijn een klimaatbeleid te voeren dat de doelstelling van 1,5°C in het vizier houdt, is een overwinning, net als de herinnering aan de dringende noodzaak om de uitstoot tegen 2030 quasi te halveren. We zijn opgelucht dat landen hun engagementen eindelijk in jaren en niet meer in decennia uitdrukken”, verklaart de Klimaatcoalitie, waar we met Oxfam België deel van zijn. “Na lange jaren van stilstand, kunnen we eindelijk hopen dat deze tekst een springplank vormt voor een mondiale verhoging van de ambitie.”   Laat ons echter niet vergeten dat, ondanks de vooruitgang, de actuele klimaatplannen ons nog altijd op weg zetten naar een rampzalige mondiale temperatuurstijging van meer dan twee graden. Het is tijd voor daden in plaats van woorden: landen moeten hun klimaatplannen de komende jaren fors aanscherpen.

Afbouw van steenkool en fossiele brandstoffen

Een ander sleutelelement is de historische vermelding van de uitstap uit fossiele brandstoffen, specifiek steenkool. “Het was een hele strijd om deze vermelding in de finale tekst te houden. De verwoording werd op het laatste  moment bovendien verder verzwakt. Toch is het een fundamentele stap voorwaarts, eindelijk stappen we af van een oud taboe: fossiele brandstoffen als oorzaak van de klimaatcrisis.”   

Concrete engagementen voor klimaatfinanciering ontbreken

Glasgow moest een geloofwaardigheidstoets worden voor de belofte van de rijke landen om elk jaar 100 miljard euro aan klimaatfinanciering te voorzien. “Het resultaat is een vooruitgang in procedures, maar niet in middelen”, zegt de Klimaatcoalitie. “Positief is dat rijke landen de financiering voor klimaatadaptatie zullen verdubbelen. Maar concrete engagementen om de financieringskloof te dichten, ontbreken”.   

Financiering voor schade en verlies aan kwetsbare landen

Een ander heet hangijzer was de financiering voor de schade en verliezen aangericht door klimaatrampen. “Dit is jarenlang onder de mat geschoven, en wordt nu eindelijk een vast agendapunt. Maar op vlak van middelen blijft het helaas bij ad hoc engagementen. Klimaatkwetsbare landen hebben recht op structurele financiering waarin voorspelbaarheid, toegankelijkheid en kwaliteit centraal staan. Dat is geen kwestie van liefdadigheid, maar van historische verantwoordelijkheid en van solidariteit”.    

Verdeeld België is grote teleurstelling

Onze federale regering, Vlaanderen, Wallonië en Brussel bereikten geen akkoord over de verdeling van de nationale klimaatinspanningen. Doordat Vlaanderen dwars lag, mist België de kans om toe te treden tot de High Ambition Coalition, ondanks de toespraak van premier De Croo bij de opening van de COP.   "Het is betreurenswaardig dat de regio's en de federale regering het niet eens konden worden over duidelijke doelstellingen, want de tijd dringt. Hoewel de Europese Commissie België vraagt om zijn uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met 47% te verminderen, weigert de Vlaamse regering, die 60% van de Belgische uitstoot voor haar rekening neemt, om haar uitstoot met meer dan 40% te verminderen.   Op die manier kan ons land niet bijdragen aan de wereldwijde inspanningen om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5", zegt Alba Saray Pérez Terán, beleidsmedewerker klimaat bij Oxfam België. Ons lande loste ook de verwachtingen rond klimaatfinanciering niet in. Als grote vervuiler zou België grotere toezeggingen moeten doen, om lage-inkomenslanden te helpen het hoofd te bieden aan de klimaatverandering.    "Wij zijn positief over de aangekondigde nieuwe financiële bijdragen van de federale regering en het Brusselse en Waalse Gewest. Jammer genoeg volgde Vlaanderen deze beslissing niet”, betreurt Perez Terán.” “Als België zijn eerlijk deel zou betalen, zou het bedrag tegen 2030 uitkomen op 500 miljoen per jaar.  

Wat doen we nu? 

COP26 mag dan wel voorbij zijn, maar onze energie is nog niet op. Ondanks alles stijgen de emissies nog steeds. De rijkste mensen en landen ter wereld zijn verantwoordelijk voor deze crisis, maar het zijn de armste mensen die de rekening betalen en worstelen om te overleven. Daarom blijven klimaatrechtvaardigheid en de strijd tegen ongelijkheid de twee pijlers in onze klimaataanpak.    We hebben de kracht van mensen aan onze kant. We moeste verandering stimuleren op nationaal en internationaal niveau. Ons werk voor COP27 -die in Afrika zal doorgaan- begint nu.