Colombia, een gevaarlijk land voor milieuactivisten

Een moord om de 5 dagen

Jaar na jaar wordt de dodentol zwaarder. Tussen 2018 en 2019 verdubbelde het aantal geregistreerde slachtoffers: 64 activisten werden vermoord. In werkelijkheid ligt dit aantal waarschijnlijk hoger. Milieubeschermers lijden onder buitensporig geweld en 90% van de gevallen blijft volgens Oxfam ongestraft.

De schaduw van de mijnbouw

De toename van geweld valt samen met de vermenigvuldiging van grootschalige smaragd-, nikkel- en kolenmijnen. De afgelopen tien jaar heeft de regering er alles aan gedaan om buitenlandse investeerders aan te trekken en de exploitatie van natuurlijke hulpbronnen te vergemakkelijken in gebieden waar mensen al duizenden jaren wonen. Hierdoor worden ze gedwongen te verhuizen of hun land te verdedigen. Klimaatactivisten verzetten zich tegen deze expansie. Soms met gevaar voor eigen leven.

Vastberaden ondanks bedreigingen

Zo ook Magali, een activiste uit het Amazonegebied van Caquetà, rijk aan grondstoffen. Een paar maanden geleden, toen ze op het punt stond de straat over te steken, blokkeerde een motorrijder haar de weg. "Hij kwam naar me toe en zei: ‘Je kan je handtas beter wat verbergen. Mensen met slechte bedoelingen zouden die kunnen stelen of je zelfs vermoorden.’

Magali is lid van het Caquetà Women’s Platform, een door Oxfam ondersteunde organisatie die opkomt voor zowel mensenrechten als milieurechten. Ze hadden een paar weken voordien een openbare bijeenkomst gehouden, waar ze het recht opeisten om het land waarop ze geboren zijn te bewerken. Dit is van vitaal belang op het Colombiaanse platteland, waar amper één op vier vrouwen land bezit.

"Ze bedreigen ons omdat we ons verzetten tegen hun activiteiten die onze bossen verwoesten. We weten niet of het paramilitairen, guerrilla's of handlangers van politici zijn.” Wat wél zeker is, is dat Magali risico loopt elke keer als ze haar huis verlaat.

Gedreven door steenkool

Aan de andere kant van het land horen we hetzelfde verhaal. Dichtbij de grens met Venezuela bevindt zich El Cerrejón, de grootste openluchtkoolmijn in Latijns-Amerika. De vrouwenvereniging Wayuu komt hier op voor de rechten van het autochtone Wayuu-volk en wordt ondersteund door Oxfam.

Janet (foto) en Norka, twee Wayuu-activisten, getuigen: "De kolenmijn dumpte giftig afval in de Aguas Blancas rivier, onze voornaamste levensbron. Uiteindelijk werd de loop van de rivier omgeleid en nu is die volledig opgedroogd. Veel mensen zijn vertrokken.”

Nadat Janet en Norka de praktijken aanklaagden, kregen ze doodsbedreigingen. Vluchten was hun enige optie.

Einde van de straffeloosheid?

Colombiaanse milieuactivisten hebben geen andere keuze dan zich te laten beschermen door gewapende lijfwachten. Oxfam probeert hun strijd meer ruchtbaarheid te geven en zo de lokale autoriteiten aan te sporen tot actie.

Aida Pesquera, directrice van Oxfam Colombia, is stellig: "We oefenen druk uit op de Colombiaanse regering om voorrang te geven aan de bescherming van milieuactivisten en om te investeren in plattelandsgebieden waar de overheid op dit moment afwezig is.”

Foto's: Pablo Tosco/Oxfam