Afrika ontvangt slechts 10% van de doses die nodig zijn om de uitbraak van MPox onder controle te krijgen

Afrika heeft volgens de Afrikaanse centra voor ziektebestrijding en -preventie ongeveer 10 miljoen vaccindoses nodig om de uitbraak onder controle te krijgen, maar er zijn er slechts ongeveer 1 miljoen geleverd. Tot nu toe zijn er naar schatting 210 miljoen ampullen vaccin geproduceerd, maar meer dan 99 procent daarvan zou in voorraden in rijke landen liggen. 

De hoge kosten van het belangrijkste MPoxvaccin, MVA-BN, geproduceerd door Bavarian Nordic, leidt tot ernstige zorgen over de toegankelijkheid. UNICEF heeft onlangs 65 dollar per dosis bedongen bij Bavarian Nordic, wat bijna 2,5 keer zo duur is als de meeste andere vaccins in het assortiment.  Vaccins die met vergelijkbare technologie zijn gemaakt, kunnen door fabrikanten in kwetsbare landen voor slechts $5 per dosis worden geproduceerd. 

Onmiddellijke herverdeling vaccins

Pleitbezorgers roepen op tot de onmiddellijke herverdeling van voorraden vaccins aan regio's die er dringend behoefte aan hebben. Mohga Kamal-Yanni, beleidsmedeleider van de People's Medicines Alliance, zei: “De pokkencrisis woedt in Afrika, maar de opgeslagen doses liggen mijlenver weg in rijke landen. Tot nu toe zijn de prijzen veel te hoog en zullen de fondsen van internationale organisaties zoals Gavi snel uitgeput raken. Er worden er meer verwacht, vooral voor kinderen, maar met nog maar een week te gaan van het jaar is slechts een fractie van de vaccins die beloofd zijn aan Afrika aangekomen.”

In november keurde de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) het LC16-vaccin goed, geproduceerd door het Japanse bedrijf KM Biologics, als het enige toegelaten vaccin voor kinderen. Dit is vooral belangrijk omdat kinderen onder de 5 jaar nog steeds de grootste groep vormen die sterven aan MPox. Hoewel Japan een donatie van 3 miljoen doses met hun specifieke spuiten heeft aangekondigd, beginnen de eerste voorraden nu pas in de DRC aan te komen. En dat terwijl er nog steeds besprekingen gaande zijn over de levering aan andere Afrikaanse landen die door de crisis zijn getroffen.

Te midden van vaccinschaarste en hoge prijzen worden verschillende landen en gezondheidsautoriteiten gedwongen om conservatieve vaccinatieplannen te volgen die niet in verhouding staan tot wat er werkelijk nodig is. Met moediger toezeggingen van rijke landen om meer vaccins te leveren, zouden Afrikaanse landen ambitieuzere pokkenstrategieën en -maatregelen kunnen nemen. 

Meeste gevallen in Congo

De meeste gevallen van MPox en sterfgevallen doen zich voor in de DRC. Landen worden echter gehinderd bij het opsporen en bevestigen van infecties omdat ze niet over de middelen beschikken om een adequate diagnose te stellen. Producenten vragen ongeveer $20 per individuele pokken-test - dit is bijna gelijk aan het totale jaarlijkse gezondheidszorgbudget per persoon in de DRC.

Dr. Samuel Mangala, Oxfam-veldcoördinator in de provincie Equator, zei: “De situatie hier in de DRC is niet te bevatten. Elke dag zien we kinderen sterven. In mijn gebied hebben we nog geen vaccin gezien. We kunnen ons alleen maar afvragen waarom er elders vaccins worden bewaard, terwijl het virus hier is en hier mensen en kinderen doodt.”

Voorstanders vinden dat de prijs van deze tests verlaagd zou moeten worden naar $5, waardoor het bedrijf nog steeds winst zou kunnen maken. Diagnostiek zou ook veel toegankelijker moeten worden. De capaciteit van de DRC om gevallen te diagnosticeren is zo beperkt dat slechts 20 gevallen van MPox daadwerkelijk zijn bevestigd door laboratoriumtests. 

Peter Maybarduk, directeur Toegang tot medicijnen bij Public Citizen, zei: “Opnieuw wordt de gezondheid van mensen in gevaar gebracht door farmaceutische bedrijven die de macht hebben om te beslissen wie welk product krijgt, wanneer en tegen welke prijs. Als we vaccins betaalbaar en algemeen beschikbaar maken, zullen landen agressievere strategieën kunnen volgen om pandemische dreigingen uit te roeien. Om de volksgezondheid te beschermen, moeten uitbraken bij de bron worden gestopt en moet gezondheid voor winst gaan.” 

Op dit moment onderhandelen regeringen met de WHO over een pandemieovereenkomst om te zorgen voor effectieve paraatheid, preventie en respons bij toekomstige gezondheidscrises. Landen met hoge inkomens verzetten zich echter tegen wettelijk bindende maatregelen die de basis vormen voor gelijkheid, waaronder het eerlijk delen van producten, technologieoverdracht en het wegnemen van belemmeringen rond intellectueel eigendom. Dit heeft de onderhandelingen in een impasse gebracht. Zonder dergelijke maatregelen kan de pokkenuitbraak het zoveelste voorbeeld worden van een vermijdbare tragedie in de wereldgezondheid.

Noot voor de redactie 

Volgens de WHO zijn er per 6 november 2024 899.000 vaccindoses toegewezen aan negen Afrikaanse landen. Dit is de meest recente officiële informatie over de toewijzing van doses pokkenvaccins.

Volgens Africa CDC is het Japanse bedrijf KM Biologics begonnen met de levering van de eerste van de 3 miljoen beloofde LC16-vaccindoses aan de DRC. Het bedrijf onderhandelt nog met andere Afrikaanse landen over aansprakelijkheidskwesties. Op basis van officiële rapporten en berichten in de media schat de People's Medicines Alliance het aantal doses dat tot nu toe in Afrika is afgeleverd op ongeveer 1 miljoen, wat 10 procent is van wat volgens de Afrikaanse CDC in 2025 nodig was om de uitbraak het hoofd te bieden.

Tijdens de jaarlijkse algemene vergadering van Bavarian Nordic eerder dit jaar zei het bedrijf dat het de afgelopen 2 jaar 10 miljoen doses had geproduceerd (notulen van de algemene vergadering, p.3). KM Biologics heeft geen recente informatie vrijgegeven, maar een WHO-document uit 2022 onthulde dat het bedrijf ongeveer 200 miljoen doses had geproduceerd. Voor deze analyse heeft de People's Medicines Alliance geschat dat deze cijfers samen het huidige totale aanbod van pokkenvaccins geschikt voor gebruik in Afrika (210 miljoen) omvatten.

Het pokkenvaccin van Bavarian Nordic, Jynneos (MVA-BN), is met $65 per dosis het op één na duurste vaccin dat UNICEF distribueert, volgens de bevindingen van Public Citizen. Na Jynneos zijn alle andere UNICEF-vaccins onder de 27 dollar geprijsd, met als laagste prijs 18 cent voor tetanus- en difterie-injecties. In oktober 2024 stuurden twaalf organisaties die werken rond gezondheidszorg een brief naar Paul Chaplin, CEO van Bavarian Nordic, waarin ze er bij het bedrijf op aandrongen om de levering van UNICEF te verhogen van één miljoen naar vier miljoen doses onder de huidige overeenkomst, zonder extra kosten, waardoor de effectieve prijs zou dalen naar $16,25 per dosis. De organisaties drongen er ook bij Bavarian Nordic op aan om de prijs van Jynneos te verlagen voor alle lage- en middeninkomenslanden en om de vaccintechnologie vrij te geven aan lokale fabrikanten om duurzame toegang te ondersteunen. Na maandenlange navraag heeft Bavarian Nordic nog steeds geen uitleg gegeven over zijn prijspraktijken.

In november 2024 riepen tientallen organisaties op om de prijs van de diagnostische test voor MPox te verlagen van $20 naar $5 per test voor levering aan Afrikaanse landen, waaronder de DRC, het epicentrum van de crisis. De organisaties stellen dat de DRC, één van de armste landen ter wereld, jaarlijks slechts $22 per persoon uitgeeft aan gezondheidszorg - bijna dezelfde kosten als één test van $20. De geschatte productiekosten suggereren dat elke test voor $5 met winst kan worden verkocht. Producenten hebben tot nu toe de testprijzen niet verlaagd noch de resultaten van een audit van de testkosten gepubliceerd.

Tijdens een persconferentie die op 5 december 2024 werd georganiseerd door de Afrikaanse centra voor ziektecontrole en –preventie (CDC), bevestigde Dr. Jean Kaseya, directeur-generaal van het CDC in Afrika, dat testen een uitdaging blijft in de DRC, met slechts 20 procent bevestigde gevallen door laboratoria.