Vrouwen vechten voor het klimaat
Vrouwenorganisaties in Nepal, de Filippijnen, Bangladesh en Indonesië vechten onvermoeibaar tegen de schade die een klimaatramp kan veroorzaken. Tegelijkertijd brengt de klimaatcrisis de vooruitgang in de strijd tegen ongelijkheid in het gevaar. We zetten even de spotlight op ACT: het Oxfam-programma voor vrouwenorganisaties die klimaatuitdagingen het hoofd bieden.
« Er is geen water wanneer onze gewassen het nodig hebben », zegt Maya Devi Sunar, «en op andere momenten spoelt het water alles weg ». Door de ontregeling van het klimaat in Nepal kunnen landbouwers zoals Maya de regen niet meer voorspellen. Ook zijn de optimale zaaimomenten en de overlevingskansen van gewassen door de extreem wisselvallige weersomstandigheden steeds moeilijker correct in te schatten.
De klimaatcrisis veroorzaakt ook grote veranderingen voor gemeenschappen die van de visvangst leven, zoals in de Filippijnse kustzones. Tyfonen (en supertyfonen als de wind sneller gaat dan 185 km/u) slaan steeds vaker en intenser toe op de archipel, een gevolg van de opwarming van de globale temperatuur. Deze extreme winden richten een ravage aan in kuststeden, waar de stijging van het zeeniveau de bevolking ook al bedreigt.
Vrouwen versterken in de klimaatstrijd
Gemeenschappen in de frontlinie van de klimaatstrijd helpen om zich aan te passen is een absolute prioriteit van Oxfam. Hetzelfde geldt voor de strijd tegen (gender)ongelijkheid. In 2021 hebben Oxfam en haar partners in Indonesië, Bangladesh en de Filippijnen ACT (Asia Community Disaster Preparedness and Transformation) gelanceerd. ACT is een programma dat vrouwenintiatieven ondersteunt die hun gemeenschappen weerbaarder willen maken voor de gevolgen van het ontregelde klimaat. Het beoogt ook om hen een stabiel en voorspelbaar inkomen te geven.
Op die plekken waar overstromingen en sterke stormen een toenemende dreiging vormen voor mensen en hun overlevingsmiddelen, helpen we vrouwen om oplossingen te vinden. Het gaat dan over het kweken van weerbare gewassen en toepassen van landbouwtechnieken, maatregelen om rampen voor te bereiden en projecten om de omgeving te beschermen. We werken ook mee om bruggen te bouwen met lokale overheden zodat zij het klimaat voorrang geven in hun publieke beleid.
Vrouwen en het recht op spreken
De vrouwen waarmee we samenwerken zeggen dat ze zich vaak sterk begrensd voelen en dat ze vrezen om het woord te nemen in het openbaar. « Voor ik bij de vrouwengroep kwam », vertelt Andrelyn Fabillar, die in het oosten van Samar op de Filippijnen woont, « werkte ik thuis en schaamde ik me om te praten met andere mensen ».
Dit veranderde allemaal met de oprichting van groepen die wederzijdse samenwerking bevorderen. Ze bevrijdden de vrouwelijke stem en gebruikten haar prompt ten voordele van de gemeenschap. Vandaag geven vrouwen hun kennis door en onderhandelen ze met lokale autoriteiten om hulp te krijgen en de kans op rampen te verlagen.
Natuurlijke bescherming bij de klimaatcrisis
Het dorpje van Dolores is enkel beschermd tegen de tyfonen van de Stille Oceaan door een mangrovebos - een mengelmoes van lage bomen die perfect aangepast zijn aan het zoute water en de getijden. Dergelijke mangroves beschutten de gemeenschap van de golven en de vernietigende winden van de tyfonen.
In 2021 moedigden Oxfam en haar partner SIKAT (Centrum voor de ontwikkeling van wetenschap en inheemse technologie) vrouwen aan om een beschermings- en herplantingsproject te starten voor de mangroves. De laatste 20 jaar verdween 35% van alle mangroves namelijk. Vrouwen hebben al duizenden boompjes geplant en verzorgd en vragen aan hun gemeenschappen en lokale besturen om hun stevig bij te staan.
Weerbaarheid cultiveren
In het dorpje Bena, in Indonesië, werken Oxfam en haar partner Circle of Imagine Society Timor nauw samen met de dorpsvrouwen. Ze zetten er een irrigatiesysteem op dat toelaat om groenten te kweken in droge perioden. De droogte is niet het enige probleem voor de landbouwers: de Noelmina-rivier vormt een groeiend gevaar voor de gemeenschap. We hebben vrouwen dus ook op weg geholpen om experten te worden in het inschatten van overstromingsgevaar.
In Nepal ondersteunden we vrouwen bij de introductie van commerciële gewassen, aangepast aan de huidige omstandigheden: rietsuiker in één gemeenschap, look in een andere.
Vrouwen steunen die het hoofd bieden aan het stijgende risico op stormen, overstromingen en droogte is veel meer dan louter genderrechtvaardigheid. Mensenlevens hangen ervan af.
Genderrechtvaardigheid en vrouwenrechten
Voor Oxfam betekent genderrechtvaardigheid volledige gelijkheid en gelijkwaardigheid op elk vlak.