Oxfam vraagt van de toekomstige regering dat ze moedige maatregelen treft in de strijd tegen ongelijkheid en de klimaatcrisis

“We vrezen voor een hardvochtige legislatuur”, zegt Eva Smets, Executive Director van Oxfam België. “De stijgende sociale ongelijkheid en het verlies aan koopkracht waren deel van de prioriteiten van kiezers die zondag naar de stembus gingen. We zijn echter erg bezorgd over de resultaten van centrumrechts in België en extreem-rechts in Europa. De toekomstige federale regering moet ambitieus zijn op sociaal- en klimaatvlak.” 

Volgens het Belgisch statistiekbureau lopen 2 miljoen Belgen het risico op armoede of sociale uitsluiting. “Om die reden is een belastinghervorming nodig die de ultrarijken, die van een ultravoordelig belastingregime genieten, op het matje roept”, aldus Smets. 

“Het Federaal Planbureau berekende dat onder de N-VA – de winnende partij – op het inkomen van de 10% Belgen met het laagste inkomen nog eens 122 euro per maand beknibbeld zal worden. Om het begrotingstekort te dichten, zoekt N-VA de oplossing bij de armsten onder ons, in plaats van de breedste schouders aan te spreken. Ook de MR, de grootste partij in Franstalig België, heeft geen oren naar een belastinghervorming met een vermogensbelasting. Evenmin zijn er echte klimaatambities aan beide kanten".

Verandering, maar dewelke? 

De verkiezingsuitslag toont dat Belgen verandering eisen. Deze verandering moet bovenal systemisch zijn. De diverse crises, zoals de klimaat- en koopkrachtcrisis, zullen de weerbaarheid van onze samenleving steeds meer onder druk zetten. En de snelle oplossingen die sommige politici promoten zijn niet meer dan een lapmiddel. 

We hebben in het bijzonder nood aan moedige, prioritaire politieke maatregelen om ongelijkheid effectief te bestrijden. Dat vereist krachtige en ambitieuze acties in het kader van klimaat, fiscaliteit, sociale rechtvaardigheid en gendergelijkheid. 

Ten eerste moet er meer fiscale rechtvaardigheid komen. In eigen land en ook de rest van Europa betalen de allerrijksten steeds minder belasting omdat het gros van de regeringen wetten hebben aangenomen om de belastingen voor de allerrijksten te verlagen. Wanneer de rijksten hun deel van de belastingen niet betalen, dan lopen we aanzienlijk veel middelen mis om scholen, ziekenhuizen, sociale bescherming en transport te financieren. België heeft de mogelijkheid om deze trend om te buigen door middel van een vermogensbelasting of een gelijkere belasting van vermogen en kapitaal.  

Ten tweede moet de klimaatcrisis effectief aangepakt worden: België is het tweede land in Europa en het negende land ter wereld met de hoogste uitstoot per inwoner. Wil de toekomstige regering de trend ombuigen en de akkoorden van Parijs naleven, dan moet ze zichzelf een wettelijke doelstelling opleggen om de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met minstens 61% te verminderen.  

Ten derde moeten we de mensenrechten weer centraal stellen in onze prioriteiten. Deze rechten garanderen dat kwetsbare groepen worden meegenomen in een inclusief beleid. Volgens de richtlijnen van de Verenigde Naties heeft elke staat de plicht mensenrechten te beschermen. De EU heeft hieromtrent eindelijk wetgeving opgesteld die ervoor moet zorgen dat bedrijven de mensenrechten en het milieu in hun hele deketen respecteren, de zogeheten zorgplichtwet. Dit is een grote stap voorwaarts, ondanks dat de wet een flink verdunde versie van de voorgestelde richtlijn is. België moet de Europese zorgplichtwet nu omzetten in nationale wetgeving die blijk geeft van nog meer ambitie. 

Deze veranderingen moeten er komen door samen te werken. De uitdagingen doen zich overal ter wereld voor en vereisen dan ook een antwoord over de landsgrenzen heen. België is een klein land maar heeft een grote impact op politiek en economisch vlak.  

Een regering met ambitie 

De kiezer heeft gesproken. En een regering die de bovenstaande problemen kan aanpakken ligt binnen handbereik. De volgende regering – eens die er is - kan meteen aan de slag.  

De Europese Unie keurde eind vorige maand nog een richtlijn goed die bedrijven verantwoordelijk maakt voor haar mensenrechtenschendingen. Eva Smets: “Deze richtlijn moet door de volgende Belgische regering worden omgezet in Belgische wetgeving. Door ambitie te tonen kan de volgende regering reeds laten zien dat het menens is met mensenrechten.”  

Op klimaatbeleid bleef België de afgelopen jaren ter plaatse trappelen door blokkeringen vanuit regionaal niveau. “De volgende regering moet slagkracht en samenwerking tonen op vlak van het klimaatbeleid”, aldus Smets. Volgens een recent rapport van Oxfam stoot iemand die tot de rijkste 1% behoort 20 keer meer uit dan iemand die tot de armste 1% behoort. Daar dragen vooral het reisgedrag en investeringen in vervuilende praktijken aan bij. Eva Smets: “Het is dus ook een kwestie van ongelijkheden aanpakken.” 

Oxfam België roept de Belgische partijen op om een regering te vormen die langetermijnoplossingen kan aanbieden zodat onze mensenrechten ook in de onzekere toekomst gegarandeerd blijven. Gewone mensen die samenwerken, kunnen immers buitengewone dingen bereiken.