Nog steeds geen staakt-het-vuren in Gaza: “de wereld kijkt niet alleen stilzwijgend toe, ze is ook medeplichtig”

De totale belegering van de Gazastrook door Israël wordt door de VN als een schending van het internationaal humanitair recht beschouwd. Veertig dagen lang al wordt Gaza onophoudelijk bestookt vanuit de lucht, vanop zee en vanop de grond. Die bombardementen hebben een crisis zonder voorgaande veroorzaakt in de Palestijnse enclave, waar meer dan 2,3 miljoen mensen proberen te overleven.  

Een exponentiële humanitaire crisis in Gaza 

Het dodental in de Gazastrook is intussen opgelopen tot 11.200, waaronder 4600 kinderen. Op dit moment is er sprake van 1,6 miljoen ontheemden. Ze zijn op de vlucht voor de oorlog en leven in mensonwaardige omstandigheden. Wellicht ligt het aantal slachtoffers in werkelijkheid nog veel hoger. Volgens het ministerie van Volksgezondheid van Gaza zouden er naar schatting nog zo’n 2700 lichamen onder het puin begraven liggen. Onze 33 collega’s die nog ter plaatse zijn, hebben het zonder uitzondering over tekorten aan water, elektriciteit en voedsel. Door het gebrek aan brandstof zijn in het zuiden 60 waterputten, de twee belangrijkste ontziltingsinstallaties van het middengebied en de waterzuiveringsinstallatie van Rafah stilgelegd. De 13 nog ‘functionerende’ ziekenhuizen hebben een evacuatiebevel gekregen en sommige ziekenhuizen zoals al-Shifa, zijn een doelwit geworden. Bushra Khalidi, verantwoordelijk beleidsmedewerkster voor Oxfam in de bezette Palestijnse gebieden, heeft de actie aangeklaagd en Israël gewezen op zijn verplichting om, op grond van het internationaal humanitair recht, de ziekenhuizen en de burgerbevolking te beschermen.  

Volgens het Wereldvoedselprogramma van de VN is er in de hele enclave nog voor zo’n drie dagen plantaardige olie, voor 8 dagen suiker en voor één dag rijst beschikbaar. “In heel Gaza-stad is er als gevolg van de luchtaanvallen en de tekorten aan brandstof en tarwebloem geen enkele bakkerij meer actief”, meldde onze collega Najla Shawa vorige week al. Najla ziet toe op de projecten inzake voedselzekerheid, levensonderhoud en sociale bescherming in Gaza. “En als de mensen dan al een bakkerij vinden die nog open is, moeten ze urenlang in de rij staan, waardoor ze kwetsbaar zijn voor luchtaanvallen”, voegde ze nog toe.  

Die onhoudbare situatie heeft Sawsan (een fictieve naam) en haar gezin ertoe aangezet uit Jabalia in de noordrand van de stad te vertrekken. Het Israëlische leger had het grootste Palestijnse vluchtelingenkamp van de enclave al verschillende keren gebombardeerd (wat de VN al als mogelijke ‘oorlogsmisdaden’ heeft bestempeld) en het was er te gevaarlijk geworden. Haar zes kinderen, haar man en zijzelf hebben het bevel van de Israëlische strijdkrachten opgevolgd om het noorden van de Gazastrook te verlaten. Intussen verblijven ze in Khan Younis in het zuiden. 

“We hebben twee dagen moeten wachten op een tent”, getuigt ze. “Het water is niet drinkbaar. Sinds we hier zijn aangekomen, werd er onophoudelijk gebombardeerd.” Op de vraag of ze hoopt weg te raken uit Gaza antwoordt ze onomwonden: “We willen in de Gazastrook blijven. We zijn hier geboren. We hebben helemaal geen zin om in de Sinaï-woestijn te gaan wonen. Palestina is ons land, we willen er leven en sterven.” 

Het bevel om meer dan een miljoen inwoners van het noorden van de Gazastrook te evacueren, zonder have of goed en langs verwoeste wegen naar een gebied waar helemaal geen hulp is voorzien, is krankzinnig. Een gedwongen verhuizing, zonder de minste garantie op veiligheid en op de mogelijkheid terug te keren en zonder te voorzien in de noden van de bevolking, kan neerkomen op een gedwongen deportatie. Dat is een ernstige schending van het internationaal humanitair recht en wordt beschouwd als een oorlogsmisdaad. En als het voorstel van Israël om de 2,3 miljoen inwoners van de Gazastrook te verdrijven naar het Egyptische schiereiland Sinaï werkelijkheid wordt, dan kan dat zelfs gezien worden als een poging tot etnische zuivering. 

Humanitaire hulp verlenen, koste wat het kost 

Ondanks de extreem moeilijke omstandigheden slagen onze teams, en vooral onze vijf partners die nog ter plaatse zijn, in de Gazastrook te werken. Samen hebben we via de lokale online betaalapp PalPay al geld overgemaakt naar 2.000 mensen alsook 400 hygiënekits en 1.000 voedsel- en waterpakketten verdeeld.  

Ook vrijwilligers en medewerkers van onze fair trade-partner PARC hebben voedselpakketten en drinkbaar water kunnen uitdelen in een aantal scholen waar honderden Palestijnen onderdak hebben gevonden. Maar die hulp is, net zoals het handvol konvooien met humanitaire hulp dat sinds 28 oktober Gaza mocht binnenrijden, niet meer dan een druppel op een hete plaat.  

Oproep tot een staakt-het-vuren 

Zolang het geweld in alle hevigheid voortwoedt, kan er geen afdoende humanitaire hulp worden geboden. We roepen dan ook op tot een onmiddellijk staakt-het-vuren, tot een onmiddellijke en onvoorwaardelijke vrijlating van alle mensen die door de gewapende groeperingen in Gaza gegijzeld worden gehouden en tot de openstelling van de grenzen voor humanitaire hulp.  

Belangrijk: we roepen wel degelijk op tot een volledig staakt-het-vuren, niet tot het inlassen van humanitaire pauzes of het instellen van humanitaire corridors. Want die zijn tijdelijk en staan niet uitdrukkelijk omschreven in het internationaal humanitair recht. Dat maakt ze kwetsbaar, waardoor ze geregeld met de voeten worden getreden.  

Wat kan jij doen? 

1. Teken verzet aan tegen het escalerende geweld: samen met 700 andere organisaties hebben we een internationale petitie opgestart die oproept tot een onmiddellijk staakt-het-vuren in de Gazastrook en Israël. Zet ook jouw handtekening onder de petitie die al bijna een miljoen keer is ondertekend.  

2. Doe een gift: momenteel bevinden we ons in de eerste fase van onze humanitaire hulpverlening. Die is door de hevigheid van de gevechten nog erg beperkt. Zodra de wapens zwijgen, zullen we geconfronteerd worden met een enorme hulpvraag. Om zich daarop voor te bereiden, roept Oxfam België op om een gift te doen. Dankzij jouw bijdrage zullen we de volgende fases in de hulpverlening kunnen financieren. Die zal onder andere bestaan uit het herstel van de watervoorziening, voedselhulp, huisvesting en waterbevoorrading via tankwagens. Doe hier een gift. 

3. Steun onze Palestijnse fairtradepartners: de oorlog heeft zware gevolgen voor de bezette Westelijke Jordaanoever. Onze fairtradepartners melden dat de bewegingsvrijheid van de Palestijnen er beperkt is. Zo ontzegt het Israëlische leger de olijfproducenten de toegang tot hun olijfgaarden, zelfs in gebieden die ver verwijderd zijn van de kolonies. De olijfproducenten kunnen dus niet oogsten en dat levert duizenden Palestijnse gezinnen aanzienlijke financiële verliezen op. Je kunt hen steunen door hun producten in de wereldwinkels te kopen.  

4. Betoog en spreek je politici aan: eis dat ze druk uitoefenen bij de Europese Unie en in de VN-Veiligheidsraad om op te roepen tot een onmiddellijk staakt-het-vuren.  

Al deze acties kunnen een impact hebben en vullen elkaar aan. Of om het met de woorden van Omar AG, onze collega in Gaza te zeggen (we onthullen zijn familienaam niet omdat hij via de sociale media al heel wat bedreigingen ontving): “Een humanitaire pleister zal niet volstaan. Gaza leeft al 16 jaar onder een blokkade en in de bezette Palestijnse gebieden heerst nog altijd een militaire bezetting. We hebben een politieke oplossing nodig, want dit mag nooit meer gebeuren. Toch hebben we het gevoel dat de wereld niet alleen stilzwijgend toekijkt, maar ook medeplichtig is aan onze erosie.”