Koop je beter lokaal of fair trade?

You know what they say …  

… veel kilometers, grote ecologische voetafdruk? Voedselkilometers doen er toe, maar slechts gedeeltelijk. De duurzaamheid van een product wordt bepaald door verschillende factoren: het transport, de verpakking, het productieproces en het type voedsel.  

• Bij Oxfam Fair Trade producten gaan we steevast voor de meest ecologische manier om goederen te vervoeren. Om die reden kiezen we transport per boot.
• Daarnaast gebruiken we minder verpakkingen met makkelijker te recycleren materiaal.

• Wat je eet is ook van groot belang. Zo is het een feit dat de veeteelt een serieuze impact heeft op het milieu, in het bijzonder als het om herkauwers zoals koeien of schapen gaat. De veevoederproductie (soja) draagt bij aan grootschalige boskap. En koeien stoten via hun mest, boeren en winden veel methaan uit, een broeikasgas. Daarom vind je in de wereldwinkels bijna enkel vegetarische producten.

• Hoe een product gemaakt wordt is vaak doorslaggevend voor het duurzaamheidsgehalte. Intensieve productie, zoals monocultuur, is nefast voor de bodem en biodiversiteit. Je kan het dus moeilijk duurzaam noemen. Ook niet als dat bij de boer om je hoek gebeurt. Daarom zet Oxfam Fair Trade in op milieuvriendelijke landbouwmethoden zoals agro-ecologie,  en verminderen we de negatieve ecologische impact. 

Soms kan het niet lokaal zijn

Doe eens een snelle scan van de producten in je keuken. Heb je misschien rijst, koffie, thee, chocolade in huis? En zit er katoen in je T-shirt? Sommige producten kunnen niet lokaal geteeld worden. Die komen dus van ver. Helaas zijn dit vaak ook sectoren met diepgewortelde problematieken, zoals ontbossing of wijdverspreide armoede.

Deze problemen zijn allemaal terug te brengen tot de structurele ongelijkheid en er is maar één manier om die weg te werken: het versterken van lokale gemeenschappen. Door mensen ter plaatse in hun kracht te zetten bouwen we mee aan een duurzame toekomst. Deze samenwerkingen leveren een structurele bijdrage aan de socio-economische groei in bepaalde regio’s.

Wijnen uit Chili en Argentinië zijn een goed voorbeeld. We weten dat er zelfs in België goede (cold climate) wijnen zijn. Maar de regio’s waar de wijncoöperaties zitten zijn vaak streken waar er buiten wijnbouw niet veel anders te verbouwen valt. Daarnaast moeten zowel Chileense als Argentijnse kleinschalige boeren opboksen tegen grote wijnhuizen zoals bijvoorbeeld Concha y Toro (bekend van hun merk Casillero del Diablo).  

Tenzij ze zich verenigen in coöperaties en een buitenlandse partner hebben die hen ondersteunt om toegang te krijgen tot de internationale markt is dit een bijzonder zware strijd. Dankzij de samenwerking en de fairtradepremies kunnen de wijncoöperaties voorzien in noden die de hele gemeenschap helpen. Zoals het oprichten van een medisch centrum, een recyclagestation, landbouwschool …

Een andere reden waarom een product soms van ver komt is dat bij sommige producten de lokale productie niet altijd toereikend is om aan de consumptiebehoeften te voldoen. Hier in Europa is de vraag naar goede, (bio)honing bijvoorbeeld heel groot. Maar de honing ‘hier’ komt van bijen die gevoed worden met nectar/suiker, en is sterk vermengd met dubieuze honing uit China, etc.  

In landen zoals Honduras, Brazilië … is er dan weer veel (bio)honing omdat veel (koffie)boeren bijenkasten plaatsen: de bijen zorgen voor (kruis)bestuiving, voor de groei van planten en struiken die de koffieplant beschermen (agro-ecologie). Maar er is geen afzetmarkt voor honing, want het is een luxeproduct. Daarom ondersteunen we coöperaties zoals Casa Apis in Brazilië e.a. Ze doen nuttig werk voor het klimaat (o.m. met een herbebossingsproject) en wij geven hen een extra boost door hun honing te introduceren op de Europese markt. Zo halen ze inkomsten uit zowel koffie als honing.

Fair trade vinkt alle vakjes af

Fair trade zet in op mens én milieu. De fairtradebeweging is gestart met als doel om mensen een eerlijk loon te geven en een rechtvaardige economie na te streven. Maar als we de klimaatcrisis niet kunnen inperken, hebben kleinschalige landbouwers weinig aan een eerlijk loon.  

Droogte, overstromingen en orkanen vernielen de gewassen. De armoede en de kwetsbaarheid van landbouwers neemt pijnlijk toe. Gemeenschappen verliezen hun belangrijkste voedsel en inkomstenbron. Het zijn bovendien vooral mensen in landen met lage- tot middeninkomens die de hoogste prijs betalen van de klimaatcrisis.

Inzetten op meer veerkrachtige en milieuvriendelijke productiemethoden is noodzakelijk. In eerste instantie is dat in het belang van mensen en planeet. En wist je dat er tegen 2050 zelfs een koffietekort dreigt als we zo doorgaan? Maar betere productiemethoden, daar zijn middelen voor nodig. En net daar maakt fair trade het verschil.  

Fairtradeverbintenissen zoals prijzen op basis van productiekosten, voorfinanciering en langetermijnrelaties garanderen kleine landbouwproducenten betere prijzen en meer economische stabiliteit. Dit is nodig om te kunnen investeren in klimaatvriendelijke landbouwtechnieken die het hoofd bieden aan de steeds extremere klimaatomstandigheden die hun gewassen bedreigen.