Hydroponie om vee te voederen in barre omstandigheden
Hydroponie of hydrocultuur is het kweken van planten zonder aarde of potgrond. De wortels van gekiemde graanzaden worden ondergedompeld in een mengsel van water en voedingsstoffen. Met deze methode duurt het slechts 9 dagen om groenvoer voor dieren te produceren. Een beproefde techniek, die we in verschillende projecten inzetten op plekken waar het moeilijk is om dieren te voederen.
Een geslaagd pilootproject in de Sahrawi-kampen
De eerste hydrocultuurtests vonden plaats in 2016, in de Sahrawi-kampen in het zuiden van Algerije. Na onderzoek van verschillende oplossingen samen met een aantal Belgische partners zoals de Universiteit van Luik, kozen we voor een "low tech" methode: hydrocultuurproductie in koepelvormige terracotta constructies.
Hiervoor is er namelijk geen uitgebreide apparatuur, voorkennis, specifieke voedingsstoffen of extra licht nodig. De koepels bestaan uit eenvoudig en goedkoop materiaal dat gemakkelijk beschikbaar is in dit deel van de Sahel. Een opleiding van enkele weken volstaat om te leren hoe ze te bouwen en te onderhouden.
Dankzij de ondersteuning van het Wereldvoedselprogramma (WFP) en van de Unie van Sahrawi-vrouwen schoten eerst in één kamp en in de daaropvolgende jaren ook in andere kampen kleine witte bouwsels als paddenstoelen uit de grond.
Gezien het succes, introduceerden we de hydrocultuurtechniek voor diervoeding in 2017 en 2019 ook in Niger, Tsjaad en Burkina Faso. In 2019 sloot de Agro-Bio Tech Faculteit van Gembloux zich bij het project aan en implementeerden we de techniek eveneens in Gaza en de Westelijke Jordaanoever.
Gezondere dieren en beter gevoede mensen
Hydrocultuur maakt het mogelijk om met een minimale watervoorziening in een woestijngebied het hele jaar door kwaliteitsvol veevoeder te produceren. De techniek verbruikt 30 keer minder water dan een bodemgewas.
Melkproductie is met 20% toegenomen
Voorheen had ik veel moeite om mijn dieren te voederen. Als ik mijn geiten onbeheerd achterliet, aten ze afval om tekorten te compenseren. Nu kan ik ze elke dag voeren en het voeder zelfs delen met andere mensen. Kadiha Abdelfatah Mohamed, Sahrawi geitenhoedster
Sinds de dieren van Kadiha vers voer kunnen eten, is hun gezondheid duidelijk verbeterd. Hun melkproductie is met 20% toegenomen en de kwaliteit van de melk is evenals die van het vlees met 20 tot 40% gestegen. Vluchtelingen kunnen de "droge manden" (rijst, meel, tarwe) van de WFP-voedselhulp nu aanvullen met verse eiwitten.
Gemeenschappen herleven in Tsjaad
In Tsjaad vond de introductie van hydrocultuur plaats in een andere context. Door het conflict tussen Boko Haram en de overheid, moesten heel wat mensen hun dorpen en huizen ontvluchten. Wij voeren er sinds 2016 humanitaire acties waarbij we de bevolking ondersteunen in de heropbouw van manieren om in hun eigen levensonderhoud te voorzien.
Een van de oplossingen tegen ondervoeding is de verdeling van kleine herkauwers onder kwetsbare gezinnen. Op die manier verbeteren we ook hun levensstandaard. Voorwaarde is dat de dieren zich kunnen voeden. Anders moeten de eigenaars hen laten ronddwalen op zoek naar eten, met talrijke risico’s tot gevolg zoals diefstal, letsels, slechte voeding, enz.
De hydrocultuur-oplossing lag voor de hand. Omdat het hier niet om een woestijnomgeving ging, gebruikten we een andere techniek dan die in de Sahrawi-kampen. We introduceerden zeer eenvoudige individuele productie-eenheden bestaande uit een doos met vier kiembakken. Dankzij het geproduceerde voedsel kunnen de dieren in kleine omheiningen worden gevoerd en zijn ze minder blootgesteld aan de eerder beschreven risico's.
De voordelen van de introductie van hydrocultuur gaan verder dan het leveren van veevoeder. Veehouderij staat in veel gemeenschappen centraal in het economische en sociale leven. De verkoop of ruilhandel van vee en dierlijke producten genereert inkomsten en voorziet in andere voedingsmiddelen en basisbehoeften. De sector creëert bovendien veel directe banen zoals handelaars, slagers, leerlooiers, enz.
Een eenvoudige en soepele oplossing
In tegenstelling tot traditionele voedseldistributieprojecten stelt hydrocultuur gemeenschappen in staat om in hun eigen levensonderhoud te voorzien en wat minder afhankelijk te worden van externe hulp. De techniek past zich aan verschillende omgevingen en contexten aan, vereist weinig middelen en geeft snel resultaat. Voor de honderden families die betrokken zijn bij onze projecten is hydrocultuur de kiem van een beter leven, zowel letterlijk als figuurlijk.