Gendergelijkheid in Burkina Faso: een duurzaam proces
In Burkina Faso heeft Oxfam de Gender Action Learning (GAL) geïntroduceerd. Een participatief proces waarmee we de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bevorderen in landen waar er nog lang geen gendergelijkheid is.
Een patriarchale cultuur
In landen met een traditioneel patriarchale cultuur, zoals Burkina Faso, is het moeilijk om de houding tegenover het andere geslacht te wijzigen. Daarom worden in de Gender Action Learning eenrichtingsgesprekken vermeden en vooral ingezet op groepsgesprekken.
“We vertrekken vanuit de persoonlijke ervaringen van mannen en vrouwen”, vertelt Benoit De Waegeneer, medewerker van Oxfam België. Hij heeft het GAL-proces in Burkina Faso mee in goede banen geleid. “Dat is meteen de grote troef van deze aanpak. Als we botweg waren opgedaagd met de aankondiging ‘laten we het even over gender hebben’, dan hadden we onmiddellijk het deksel op de neus gekregen."
De kiemen voor duurzame verandering
De deelnemers aan het GAL-proces zijn lid van partnerorganisaties van Oxfam, zoals verenigingen van melkveehouders of landbouwcoöperaties. Dat kunnen mensen met een sleutelpositie in hun gemeenschap zijn of personen die zich al met gendergelijkheid bezighouden. Daarnaast zijn ook gewone leden welkom. Vanuit deze mix wil GAL de mindset van de mensen over gender op lange termijn doen evolueren.
“Het volledige proces neemt ongeveer 18 maanden in beslag”, vervolgt Benoit De Waegeneer. “Dat lijkt misschien lang, maar is het eigenlijk niet. Vergeet niet dat het om gewoontes gaat die al generaties lang verankerd zijn. Die verander je niet in een handomdraai. Dit is nog maar het begin van het verhaal.”
Gevestigde patronen doorbreken
Er kan pas sprake zijn van gendergelijkheid wanneer zowel vrouwen als mannen bij het proces worden betrokken. De sociale druk die de mannen uitoefenen op de vrouwen, speelt echter ook tussen de mannen onderling.
Mannen denken dat ze aan een bepaald beeld van mannelijkheid moeten beantwoorden. Als iemand de daarmee gepaard gaande onderdrukkende patronen probeert te doorbreken, wijzen de andere mannen die meteen terecht. Dat gebeurt evengoed bij vrouwen die het niet gewoon zijn om op te komen voor hun emancipatie. Ze zullen andere vrouwen die zich niet aan het vaste rollenpatroon houden, tegenwerken en proberen hen in de pas te laten lopen.
GAL probeert dan ook om mannen en vrouwen bewust te maken van deze vastgeroeste patronen. Op die manier wil het programma deze gewoontes doorbreken en tot meer gelijkheid tussen mannen en vrouwen komen.
Via onze eigen daden kunnen we verandering om ons heen tot stand brengen.
Aicha Yara Tchombiano
Changemakers
Om dat te bekomen, betrekt het Gender Action Learning programma deelnemers actief bij het proces. “Gendergelijkheid werd hier lang ervaren als een van de dogma’s die het Noorden aan het Zuiden wou opleggen”, vertelt Aicha Yara Tchombiano uit Burkina Faso. “GAL heeft ons geleerd dat dat niet zo is. Verandering begint met individuele bewustwording. We zijn changemakers. Via onze eigen daden kunnen we de verandering om ons heen tot stand brengen.”